Çocukluk Çağı Kanserleri ile Yetişkin Kanserleri Arasındaki Farklar Nelerdir?

Çocukluk çağı kanserleri ve yetişkin kanserleri, birçok ortak noktası olmasına rağmen, oluşum mekanizmaları, türleri, tedaviye yanıtları ve uzun vadeli sonuçları açısından önemli farklılıklar gösterir. Bu farklar, tanı ve tedavi yaklaşımlarını da belirler.

Başlıca Farklar:

Sıklık ve Yaygınlık:
- Yetişkin Kanserleri: Yetişkinlerde kanser çok daha yaygındır ve yaşla birlikte sıklığı artar. En sık görülenler arasında akciğer, meme, kolorektal (kalın bağırsak), prostat kanserleri bulunur.
- Çocukluk Çağı Kanserleri: Çocukluk çağı kanserleri nadirdir. 15 yaş altı çocuklarda en sık görülen ölüm nedenlerinden biri olsa da, genel kanser insidansının çok küçük bir kısmını oluşturur.
Kanser Türleri:
- Yetişkin Kanserleri: Genellikle karcinomlar (epitel hücrelerinden köken alan) baskındır. Bunlar genellikle organlarda (akciğer, meme, bağırsak) gelişir.
- Çocukluk Çağı Kanserleri: Yetişkinlerde nadir görülen veya hiç görülmeyen kanser türleri çocuklarda daha sık görülür. En sık görülenler arasında lösemiler (kan kanserleri), beyin ve omurilik tümörleri, lenfomalar, nöroblastom, Wilms tümörü (böbrek kanseri), rabdomiyosarkom ve kemik tümörleri (osteosarkom, Ewing sarkomu) yer alır. Bunlar genellikle embriyonik hücrelerden veya bağ dokularından köken alır.
Nedenleri ve Risk Faktörleri:
- Yetişkin Kanserleri: Genellikle yaşam tarzı faktörleri (sigara, alkol, obezite, sağlıksız beslenme, fiziksel aktivite eksikliği), çevresel maruziyetler (asbest, radyasyon), kronik enfeksiyonlar (HPV, Hepatit B/C) ve yaşlanmayla biriken genetik mutasyonlar ile ilişkilidir. Korunma ve erken tanı önemli rol oynar.
- Çocukluk Çağı Kanserleri: Büyük ölçüde belirli bir nedeni yoktur. Genellikle doğumdan itibaren var olan veya erken çocukluk döneminde ortaya çıkan genetik mutasyonlar veya doğum öncesi faktörlerle ilişkilidir. Çevresel veya yaşam tarzı faktörleri yetişkinlerdeki kadar belirleyici değildir. Bu nedenle, çocukluk çağı kanserlerini önlemek için etkili stratejiler sınırlıdır.
Hastalığın İlerlemesi ve Tanı:
- Yetişkin Kanserleri: Belirtiler genellikle daha yavaş gelişir ve hastalığın erken evrelerinde yakalanması için tarama programları (mamografi, kolonoskopi) mevcuttur.
- Çocukluk Çağı Kanserleri: Genellikle daha agresif seyirli olma eğilimindedirler ve belirtiler hızla ortaya çıkar. Tanı anında genellikle hastalık vücudun diğer bölgelerine yayılmış (metastaz yapmış) olabilir. Ancak, bu yayılıma rağmen, tedaviye yanıtları yetişkinlere göre daha iyi olabilir.
Tedaviye Yanıt ve Prognoz:
- Yetişkin Kanserleri: Prognoz, kanser türü ve evresine göre büyük ölçüde değişir. Birçok kanser türünde kür şansı olsa da, bazıları için kronik bir hastalık yönetimi söz konusudur.
- Çocukluk Çağı Kanserleri: Çocukların hücreleri daha hızlı bölündüğü ve kemoterapiye daha duyarlı oldukları için, tedaviye yanıtları genellikle yetişkinlere göre çok daha iyidir. Gelişmiş tedavi yöntemleri sayesinde çocukluk çağı kanserlerinde genel sağkalım oranları oldukça yüksektir (ortalama %80'in üzerinde). Ancak, çocukların vücutları gelişmekte olduğu için tedavilerin uzun vadeli yan etkileri (büyüme sorunları, ikincil kanserler, infertilite) daha ciddi olabilir.
Tedavi Yaklaşımı:
- Yetişkin Kanserleri: Tedavi planı, hastanın yaşı, genel sağlık durumu, eşlik eden hastalıklar göz önünde bulundurularak daha kişiselleştirilir. Tedavi yan etkileri yetişkinlerde daha uzun süreli ve ağır olabilir.
- Çocukluk Çağı Kanserleri: Pediatrik onkologlar tarafından, çocukların özel fizyolojik ve gelişimsel ihtiyaçları göz önünde bulundurularak özel protokollerle tedavi edilirler. Tedaviler genellikle daha yoğun ve agresiftir, ancak çocuklar bu tedavileri yetişkinlere göre daha iyi tolere edebilirler. Uzun vadeli yan etkilerin yönetimi kritik önem taşır.

Bu farklar nedeniyle, çocukluk çağı kanserlerinin tanı ve tedavisi, yetişkin kanserlerinden ayrı bir uzmanlık alanı olan pediatrik onkoloji tarafından yürütülür.