Yumuşak doku sarkomları, vücuttaki kaslar, yağ, sinirler, damarlar, tendonlar ve bağ dokusu gibi yumuşak dokularda gelişen kanserli tümörlerdir. Sarkomlar, genellikle vücudun herhangi bir yerinde, özellikle ellerde, bacaklarda, karın bölgesinde veya vücut boşluklarında ortaya çıkabilir. Yumuşak doku sarkomları, vücutta birçok farklı dokudan türediği için, çok sayıda alt türü bulunmaktadır. Bu kanser türü, cilt kanserlerinden farklıdır, çünkü deri altındaki dokularda ve organlarda oluşurlar. Tüm kanserlerin yaklaşık %1'ini oluşturur.
Yumuşak doku Sarkomları için bazı risk faktörleri şunlardır:
📌Genetik Faktörler: Yumuşak doku sarkomları bazı genetik hastalıklarla ilişkilidir. Li-Fraumeni sendromu, Gardner sendromu, neurofibromatozis gibi genetik hastalıklar, sarkom gelişme riskini artırabilir.
📌Yaş: Yumuşak doku sarkomları her yaşta görülebilir, ancak en çok 50 yaş ve üzeri kişilerde görülür.
📌Radyasyon Tedavisi: Geçmişte radyasyon tedavisi almış kişilerde sarkom gelişme riski artabilir.
📌Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: Bağışıklık sisteminin zayıfladığı hastalıklar, sarkom riskini artırabilir. Örneğin, organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı tedavi alan hastalarda risk daha yüksektir.
📌Kimyasal Maddelerle Maruz Kalma: Benzol gibi bazı kimyasallar, sarkom riskini artırabilir. Bu kimyasallar, endüstriyel işlerde veya bazı kanser tedavilerinde kullanılabilir.
📌Aile Öyküsü: Ailede yumuşak doku sarkomları öyküsü bulunan kişilerde risk daha yüksektir.
Yumuşak doku sarkomlarından korunmanın kesin bir yolu olmasa da, bazı önlemler alınarak riskler azaltılabilir:
✅Radyasyonun Sınırlı Kullanımı: Gereksiz radyasyon tedavilerinden kaçınılmalı, yalnızca gerekli olduğunda ve en düşük dozda radyasyon kullanılmalıdır.
✅Kimyasallara Karşı Korunma: Kimyasallara maruz kalmayı sınırlamak, özellikle endüstriyel ortamlarda çalışanlar için kişisel koruyucu ekipman kullanmak önemlidir.
✅Sağlıklı Yaşam Tarzı: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve sigara içmeme gibi sağlıklı yaşam alışkanlıkları, bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser riskini azaltabilir.
✅Genetik Danışmanlık: Ailede genetik hastalık öyküsü olan kişilerin genetik danışmanlık alması ve düzenli kontrollerle erken teşhis için adımlar atması önerilir.
✅Bağışıklık Sistemi Güçlendirme: Bağışıklık sistemini güçlendirecek yaşam tarzı değişiklikleri, düzenli uyku, stres yönetimi ve sağlıklı bir diyet sarkom riskini azaltabilir.
Yumuşak doku sarkomları, American Joint Committee on Cancer (AJCC) tarafından 4 evrede sınıflanır ve değerlendirilir.
Evrelemede dikkate alınan faktörler:
🔹Tümör boyutu
🔹Derinliği (yüzeysel / derin)
🔹Lenf nodu tutulumu
🔹Uzak metastaz
🔹Tümörün derecesi (Grade)
Evre I: Tümör, tek bir bölgede bulunur ve çevre dokulara yayılmamıştır. Bu evre, kanserin en erken evresidir ve tedavi ile yüksek başarı oranlarına ulaşılabilir.
Evre II: Tümör, çevre dokulara yayılmaya başlamıştır, ancak lenf düğümleri veya uzak organlara henüz yayılmamıştır.
Evre III: Kanser, çevre dokularda büyük bir alana yayılmış ve/veya lenf düğümlerine yayılmaya başlamıştır.
Evre IV: Kanser, uzak organlara (akciğerler, karaciğer, kemikler) yayılmıştır ve tedavi daha karmaşık hale gelmiştir. Bu evre, en ileri aşamadır ve tedavi şansı daha düşüktür.
Yumuşak doku sarkomlarının tedavisi, kanserin evresine göre değişir:
🔸Evre I ve II: Erken evrelerde, cerrahi müdahale genellikle temel tedavi yöntemidir. Kanserli doku çıkarıldıktan sonra, radyoterapi veya kemoterapi uygulanabilir. Bu tedavi ile kanserin tekrar etmesi riski azaltılabilir.
🔸Evre III: Cerrahi müdahale yapılır, ancak kanserin daha geniş alanlara yayılmış olması nedeniyle tedavi daha kapsamlı olur. Kemoterapi ve radyoterapi de kullanılabilir.
🔸Evre IV: Uzak organlara yayılmış kanserin tedavisinde, cerrahi müdahale genellikle sınırlıdır. Tedavi, kemoterapi, immünoterapiler ve hedefe yönelik tedavi seçeneklerini içerebilir. Hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerinin spesifik genetik mutasyonlarını hedef alır.
Yumuşak doku sarkomlarının tedavisinde kullanılan güncel sistemik tedavi yöntemleri şunlardır:
📌Kemoterapi: Yumuşak doku sarkomları tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için kullanılan ilaçları içerir.
📌İmmünoterapiler: İmmünoterapiler, bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı daha güçlü bir yanıt vermesi için uyarır. PD-1 inhibitörleri gibi tedavi seçenekleri, özellikle ileri evrelerde kullanılır.
📌Hedefe Yönelik Tedavi: Yumuşak doku sarkomlarında bazı spesifik genetik mutasyonlar kanserin büyümesine yol açabilir. Bu genetik hedeflere yönelik tedavi yöntemleri, kanser hücrelerinin çoğalmasını engelleyebilir.
📌Radyoterapi: Kanser hücrelerinin büyümesini durdurmak için yüksek enerjili ışınlar kullanılır. Radyoterapi genellikle cerrahi tedaviye ek olarak uygulanır.
Sağkalım oranları tümör tipi, derecesi, evresi ve tedaviye yanıt gibi faktörlere bağlı olarak değişir.
Evre |
5 Yıllık Sağkalım |
---|---|
Evre I |
%80-90 |
Evre II |
%60-70 |
Evre III |
%40-60 |
Evre IV |
%10-20 |
Copyright 2025 | Doç. Dr. Abdullah Sakin | Tıbbi Onkoloji (Kanser) Uzmanı