Vücudumuzdaki İltihaplanma Kanser Riskini Artırır mı?

Evet, vücudumuzdaki kronik (uzun süreli) iltihaplanma, kanser riskini önemli ölçüde artırabilir. Akut (kısa süreli) iltihaplanma, vücudun enfeksiyonlara veya yaralanmalara karşı verdiği sağlıklı bir yanıttır ve iyileşme sürecinin bir parçasıdır. Ancak, bu iltihaplanma süreci kontrol dışına çıkar ve kronik hale gelirse, kanser gelişimine zemin hazırlayabilir.

Kronik İltihaplanmanın Kanser Riskini Artırma Mekanizmaları:

DNA Hasarı:
- İltihaplanma sırasında bağışıklık hücreleri tarafından salgılanan reaktif oksijen türleri (ROS) ve reaktif azot türleri (RNS) gibi moleküller, DNA'ya doğrudan zarar verebilir.
- Bu DNA hasarı, genetik mutasyonlara yol açarak hücrelerin kanserli hale gelmesini tetikleyebilir.
Hücre Çoğalmasının Uyarılması:
- Kronik iltihaplanma, sürekli hücre bölünmesini ve çoğalmasını teşvik eden büyüme faktörleri ve sitokinler (iltihaplanmayı düzenleyen proteinler) salgılar.
- Sürekli hücre bölünmesi, daha fazla DNA replikasyon hatasına ve dolayısıyla mutasyon riskinin artmasına neden olur.
Anjiyogenez (Yeni Damar Oluşumu):
- İltihaplanma ortamı, tümörlerin beslenmesi için gerekli olan yeni kan damarlarının oluşumunu (anjiyogenez) destekleyebilir. Bu, tümörün büyümesi ve yayılması için hayati öneme sahiptir.
Bağışıklık Baskılanması:
- Kronik iltihaplanma, bağışıklık sisteminin işlevini bozabilir ve kanser hücrelerini tanıması ve yok etmesi gereken bağışıklık hücrelerinin etkinliğini azaltabilir. Kanser hücreleri, iltihaplı ortamda kendilerini bağışıklıktan gizlemeyi öğrenebilirler.
Tümör Mikroçevresi:
- İltihaplı ortam, tümörün büyümesini ve yayılmasını destekleyen, tümör mikroçevresi adı verilen özel bir ortam oluşturur. Bu mikroçevre, kanser hücrelerinin hayatta kalmasına ve metastaz yapmasına yardımcı olan hücreleri ve molekülleri içerir.

Kronik İltihaplanmaya Yol Açan Durumlar ve İlişkili Kanserler:

Enfeksiyonlar: (Daha önce bahsedildiği gibi) Hepatit B/C (karaciğer kanseri), H. pylori (mide kanseri), HPV (rahim ağzı kanseri) gibi kronik enfeksiyonlar iltihaplanma yoluyla kansere neden olabilir.
İltihaplı Bağırsak Hastalıkları (Crohn Hastalığı, Ülseratif Kolit): Bu durumlar, kronik bağırsak iltihabına neden olarak kolon kanseri riskini artırır.
Kronik Pankreatit: Kronik pankreas iltihabı, pankreas kanseri riskini artırır.
Obezite: Yağ dokusu, kronik düşük dereceli iltihaplanmaya neden olan sitokinler salgılar ve bu da birçok kanser türüyle ilişkilidir (meme, kolon, böbrek, pankreas kanserleri).
Asbest Maruziyeti: Akciğerlerde kronik iltihaplanmaya yol açarak mezotelyoma ve akciğer kanseri riskini artırır.
Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi, karaciğer, yemek borusu ve diğer organlarda kronik iltihaplanmaya neden olabilir.
Kronik Reflü (GERD): Yemek borusunun alt kısmında kronik iltihaplanmaya (Barrett özofagusu) yol açarak yemek borusu kanseri riskini artırır.

Korunma:

Kronik iltihaplanmayı azaltmaya yönelik sağlıklı yaşam tarzı seçimleri, kanser riskini düşürmede önemlidir:

Sağlıklı beslenme (anti-enflamatuar gıdalar: meyve, sebze, tam tahıl, balık).
Düzenli fiziksel aktivite.
Sağlıklı kilo yönetimi.
Sigara ve alkolü bırakma.
Kronik enfeksiyonların ve iltihaplı hastalıkların etkili tedavisi.