Uterin Sarkomları

Uterin Sarkomları

Uterus (Rahim) Nedir?

Uterus (rahim), kadın üreme sisteminin bir parçasıdır. Doğurganlıkla ilgili en önemli organlardan biridir. Gebeliğin oluştuğu, embriyonun yerleşip geliştiği, kas ve bağ dokusundan oluşan içi boş bir organdır.

Anatomik olarak 3 tabakadan oluşur:

📌Endometrium (iç tabaka)

📌Myometrium (kas tabakası)

📌Serosa (dış zar)

Uterin Sarkom Nedir?

Uterin sarkom, rahim kas tabakasından (myometrium) veya destek dokusundan (bağ dokusu) kaynaklanan nadir, ancak agresif seyirli kötü huylu (malign) tümörlerdir. Tüm uterus kanserlerinin yaklaşık %3-7'sini oluşturur.

En sık görülen uterin sarkom alt tipleri:

Risk Faktörleri Nelerdir?

🔹 İleri yaş (özellikle >50 yaş)

🔹 Uzun süreli östrojen maruziyeti

🔹 Radyoterapi öyküsü (özellikle pelvis bölgesi)

🔹 Genetik yatkınlık (Li-Fraumeni Sendromu gibi)

🔹 Uzun süreli tamoksifen kullanımı

🔹 Uterin fibroid (miyom) varlığı — bazı miyomlar nadiren sarkoma dönüşebilir.

Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

🔸Gereksiz östrojen kullanımından kaçınmak

🔸Pelvik radyasyon maruziyetini azaltmak

🔸Miyom takibi ve kontrolü

🔸Şikayet varlığında (anormal kanama, pelvik ağrı, hızlı büyüyen miyom) hekime başvurmak

🔸Tamoksifen kullanan hastalarda düzenli jinekolojik kontrol

Uterin Sarkom: Belirti ve Bulguları Nelerdir?

Uterin sarkom, rahmin kas veya bağ dokularından kaynaklanan nadir ve genellikle agresif bir kanser türüdür. Rahim fibroidleri (miyomlar) ile benzer belirtiler gösterebildiği için teşhisi zor olabilir. Belirtiler genellikle tümör büyüdükçe veya ilerledikçe ortaya çıkar.

Uterin sarkomun en yaygın belirti ve bulguları şunlardır:

1. Vajinal Kanama (Anormal): Menopoz sonrası kanama veya adet dönemleri arasında meydana gelen anormal vajinal kanama, en sık görülen ve dikkat edilmesi gereken belirtidir. Premenopozal kadınlarda aşırı veya düzensiz adet kanamaları da görülebilir.

2. Pelvik Bölgede Kitle veya Şişlik: Rahimde büyüyen tümör, alt karın bölgesinde veya pelviste (leğen kemiği boşluğu) hissedilebilen bir kitle veya şişliğe neden olabilir. Bu, genellikle miyom sanılarak göz ardı edilebilir.

3. Pelvik Ağrı veya Basınç Hissi: Tümörün büyümesi veya çevre organlara bası yapması nedeniyle pelvik bölgede ağrı, basınç veya dolgunluk hissi oluşabilir. Bu ağrı, hafif bir rahatsızlıktan şiddetli kramp tarzı ağrılara kadar değişebilir.

4. Sık İdrara Çıkma veya İdrar Yapmada Zorluk: Tümörün mesaneye baskı yapması durumunda sık idrara çıkma ihtiyacı veya idrar yaparken zorlanma gibi belirtiler görülebilir.

5. Kabızlık veya Dışkılamada Zorluk: Tümörün rektuma (kalın bağırsağın son kısmı) baskı yapması kabızlığa veya dışkılama sırasında zorluğa yol açabilir.

6. Açıklanamayan Kilo Kaybı: İleri evre kanserlerde görülebilecek genel bir semptomdur.

7. Vajinal Akıntı: Anormal, kanlı veya kötü kokulu vajinal akıntı nadiren görülebilir.

Yukarıdaki belirtilerin çoğu, uterin sarkom dışında çok daha yaygın ve genellikle iyi huylu jinekolojik durumlarla (örneğin miyomlar, endometriozis, enfeksiyonlar) da ilişkili olabilir. Ancak, özellikle menopoz sonrası yeni başlayan kanama, hızla büyüyen pelvik kitle veya bu belirtilerden herhangi birinin kalıcı olması durumunda, vakit kaybetmeden bir jinekoloji uzmanına başvurmak hayati önem taşır. Rahim fibroidi olduğu düşünülen ancak hızla büyüyen kitlelerin de sarkom açısından değerlendirilmesi önemlidir. Erken teşhis, uterin sarkomda tedavi başarısı için kritik öneme sahiptir.

Uterin Sarkom Teşhisi Nasıl Konulmaktadır?

Uterin sarkom teşhisi, belirtilerin başlamasıyla tetiklenen ve miyom gibi iyi huylu durumlarla karıştırılabileceği için özel dikkat gerektiren bir süreçtir. Teşhis adımları şunları içerir:

1. Öykü ve Fizik Muayene: Hastanın anormal vajinal kanama, pelvik ağrı/basınç veya hızla büyüyen kitle gibi şikayetleri dinlenir. Jinekolojik muayene yapılır.

2. Görüntüleme Yöntemleri:

   • Ultrasonografi (Transvajinal veya Abdominal): Rahimdeki kitlenin varlığını, boyutunu ve yapısını değerlendirmek için ilk basamak görüntüleme yöntemidir.

   • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Sarkom şüphesi yüksek olduğunda veya tümörün komşu organlarla ilişkisini detaylı görmek için MRG en değerli görüntüleme yöntemidir. Miyom ve sarkom ayrımında yardımcı olabilir.

   • Bilgisayarlı Tomografi (BT) veya PET/BT: Hastalığın yayılımını (metastaz) değerlendirmek için karın, pelvis ve göğüs BT'leri veya PET/BT kullanılabilir.

3. Biyopsi (Kesin Tanı):

   • Uterin sarkom tanısı için kesin tanı, cerrahi olarak çıkarılan dokunun patolojik incelemesiyle konulur.

   • Dilatasyon ve Küretaj (D&C): Rahim iç zarından örnek alınması, bazen teşhise yardımcı olabilir ancak sarkom rahim duvarının derinliklerinde yerleştiği için genellikle yetersiz kalır.

   • Histeroskopi: Rahmin içine kamerayla bakılarak şüpheli alandan biyopsi alınması.

   • Histerektomi (Rahmin Alınması): Genellikle şüphe duyulan bir kitlenin (sıkça miyom olarak düşünülen) hızlı büyümesi veya diğer bulguların varlığında cerrahi yolla rahmin tamamının çıkarılması gerekir. Kesin tanı, çıkarılan dokunun patoloji uzmanı tarafından incelenmesiyle (makroskopik ve mikroskopik olarak) konulur. Uterin sarkom tanısı, çoğu zaman miyom zannedilerek yapılan histerektomi sonrası patolojik inceleme ile sürpriz bir şekilde ortaya çıkar.

   • Laparoskopi veya Açık Cerrahi Biyopsi: Nadiren, tümörün dışarıya doğru büyüdüğü durumlarda, diğer organlara yayılmadan önce doğrudan tümörden biyopsi alınabilir.

4. Kan Testleri: Genellikle uterin sarkoma özgü bir kan belirteci yoktur. Ancak genel sağlık durumunu veya tümörün yayılımını değerlendirmek için rutin kan testleri yapılabilir.

Uterin sarkomun nadir olması ve miyomlarla benzerlik göstermesi nedeniyle teşhisi zorlu olabilir; bu nedenle, anormal vajinal kanama veya hızla büyüyen pelvik kitle gibi şüpheli durumlarda detaylı ve kapsamlı bir değerlendirme yapılması hayati önem taşır.

Evrelemesi Nasıl Yapılır?

Uterin sarkomda FIGO (International Federation of Gynecology and Obstetrics) Evreleme Sistemi kullanılır.

FIGO Evreleri:

Evrelere Göre Tedavisi

Evre I-II:

• Cerrahi: Total abdominal histerektomi + bilateral salpingooferektomi (rahim ve yumurtalıkların alınması)

• Bazı vakalarda lenf nodu diseksiyonu

• Gerekirse adjuvan radyoterapi veya kemoterapi

Evre III-IV:

• Cerrahi mümkünse debulking (maksimum tümör çıkartılması)

• Adjuvan kemoterapi

• Adjuvan radyoterapi

• Sistemik tedavi (kemoterapi/immünoterapi/hedefe yönelik ilaçlar)

Güncel Sistemik Tedaviler

Leiomyosarkom Tedavisinde:

• Doxorubicin

• Gemcitabine + Docetaxel

• Trabectedin

• Pazopanib (multikinaz inhibitörü)

• Ifosfamide

• Eribulin

• Immunoterapi (araştırma aşamasında bazı alt tiplerde)

Endometrial Stromal Sarkom:

• Hormon Tedavisi: Medroksiprogesteron, Letrozol, GnRH analogları

• Kemoterapi (ileri evrelerde)

Yaşam Süresi Ve Sağkalım Oranları

Uterin sarkomlarda prognoz, tümör tipi ve evresine bağlıdır.

Leiomyosarkom → En kötü prognozlu
Endometrial Stromal Sarkom → Prognozu daha iyi
Adenosarkom → Genellikle iyi seyirli

Uterin sarkom, rahmin (uterus) kas veya bağ dokusundan kaynaklanan nadir fakat agresif seyirli bir kanser türüdür. En sık görülen belirtileri adet dışı vajinal kanama, kasık ve karın ağrısı, rahimde kitle veya şişlik hissidir. Özellikle 50 yaş üzeri kadınlarda, pelvik radyoterapi öyküsü olanlarda, uzun süre hormon (özellikle östrojen) veya tamoksifen kullananlarda risk artar. Tanı; muayene, görüntüleme yöntemleri (ultrason, MR, tomografi) ve biyopsi ile konur. Tedavide öncelikle cerrahi olarak rahmin ve yumurtalıkların alınması (histerektomi) uygulanır; ileri evrelerde kemoterapi, radyoterapi veya hedefe yönelik ilaçlar eklenebilir. Erken evrede tespit edilen olgularda sağkalım oranı daha yüksekken, ileri evrelerde bu oran düşmektedir. Düzenli kontroller, anormal kanamalarda hekime başvuru ve risk faktörlerinden uzak durmak korunmada önemlidir.