Radyoterapinin Yan Etkileri Nelerdir?

Radyoterapinin Yan Etkileri Nelerdir?

Radyoterapinin yan etkileri, tedavi edilen bölgeye, radyasyonun dozuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Radyoterapi, sadece kanserli hücreleri değil, çevredeki bazı sağlıklı hücreleri de etkileyebileceği için yan etkiler ortaya çıkar. Genellikle tedavi bitiminden sonra birkaç hafta veya ay içinde çoğu yan etki düzelir.

Genel Yan Etkiler:

1. Yorgunluk En yaygın yan etkilerden biridir. Vücudun radyasyona yanıt vermesi ve hasarlı hücreleri onarması enerji gerektirir.

2. Cilt Değişiklikleri:

   • Tedavi edilen bölgedeki ciltte kızarıklık, kaşıntı, kuruluk, soyulma veya koyulaşma görülebilir (güneş yanığına benzer).

   • Nadiren kabarcıklar veya yara oluşumu olabilir.

3. İştahsızlık ve Kilo Kaybı: Özellikle karın veya baş-boyun bölgesine uygulanan radyoterapide görülebilir.

Bölgeye Özgü Yan Etkiler:

• Baş ve Boyun Bölgesi Radyoterapisi:

  • Ağız ve boğaz yaraları (mukozit): Ağrılı olabilir, yutmayı zorlaştırır.

  • Ağız kuruluğu (kserostomi): Kalıcı olabilir.

  • Tat alma duyusunda değişiklik veya kayıp.

  • Ses kısıklığı.

  • Yutma güçlüğü (disfaji).

  • Çene ekleminde sertlik (trismus).

  • Diş ve diş eti sorunları.

  • Saç dökülmesi (sadece tedavi edilen bölgede).

• Göğüs Bölgesi Radyoterapisi (Akciğer, Meme, Yemek Borusu):

  • Öksürük ve nefes darlığı (radyasyon pnömoniti).

  • Yutma güçlüğü (özofajit).

  • Cilt reaksiyonları (meme cildinde).

  • Omuz ve kol ağrısı/hareket kısıtlılığı (meme kanseri sonrası).

• Karın ve Pelvis Bölgesi Radyoterapisi (Kolorektal, Prostat, Rahim, Mesane):

  • İshal ve karın krampları.

  • Bulantı ve kusma.

  • Mesane tahrişi (sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma).

  • Cinsel işlev bozuklukları.

  • Rektum iltihabı (rektit).

• Beyin Radyoterapisi:

  • Saç dökülmesi (geçici veya kalıcı).

  • Yorgunluk.

  • Bulantı, kusma.

  • Bilişsel değişiklikler (hafıza, dikkat).

  • Nöbetler (nadiren).

Yan etkileri yönetmek için doktorlar ve hemşireler, ilaçlar (ağrı kesiciler, bulantı önleyiciler, cilt kremleri), diyet önerileri, ağız bakımı talimatları ve yaşam tarzı değişiklikleri hakkında bilgi ve destek sağlarlar. Modern radyoterapi teknikleri (IMRT, SBRT gibi) radyasyonu daha hassas hedefleyerek yan etkileri azaltmaya çalışır.