Over (Yumurtalık) Kanseri

Over (Yumurtalık) Kanseri

Over (Yumurtalık) Kanseri Nedir?

Over (yumurtalık) kanseri, kadınlarda görülen ve sıklıkla ileri evrede tanı konulan, jinekolojik kanserler arasında en yüksek mortalite oranına sahip olan kanser türlerinden biridir. Tüm over kanserlerinin yaklaşık %90'ı epiteliyal kaynaklıdır. Diğer %10'luk kısım ise germ hücreli ve stromal hücreli tümörlerden oluşur. Sıklıkla sinsi seyirli olduğundan, tanı çoğunlukla evre III veya IV’te konur.

Risk Faktörleri Nelerdir?

Yumurtalık kanserinin gelişmesinde birçok genetik, hormonal ve çevresel faktör rol oynar:

📌Genetik Yatkınlık: En önemli risk faktörlerinden biridir. Özellikle BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları taşıyan kadınlarda over kanseri riski %40-60 oranında artmıştır.

📌Aile Öyküsü: Anne, kız kardeş veya kızında meme, over veya kolon kanseri bulunan kadınlarda risk belirgin şekilde yüksektir.

📌İleri Yaş: Genellikle 50 yaşından sonra görülür. Postmenopozal dönemde risk artar.

📌Nulliparite: Hiç doğum yapmamış veya uzun süre emzirmemiş kadınlarda yumurtlamanın sürekli olması, kanser riskini artırır.

📌İnfertilite ve Uzun Süreli Ovülasyon: Sürekli hormonal uyarı, epitelyal hasarı artırarak kanser gelişimine zemin hazırlayabilir.

📌Hormon Replasman Tedavisi: Uzun süreli östrojen kullanımı risk faktörüdür.

📌Obezite: Vücut kitle indeksi yüksek olan bireylerde over kanseri riski artmıştır.

Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

✅Doğum Kontrol Hapları: 5 yıl ve üzeri kullanım, over kanseri riskini %30-50 oranında azaltabilir.

✅Gebelik ve Emzirme: Her bir gebelik ve uzun süreli emzirme, yumurtlama süresini azalttığı için koruyucu etki sağlar.

✅Sağlıklı Beslenme ve Egzersiz: Obezite riskini azaltarak dolaylı yoldan koruma sağlar.

✅Genetik Danışmanlık: BRCA mutasyonu taşıyıcıları için koruyucu cerrahi (risk azaltıcı bilateral salpingo-ooforektomi) önerilebilir.

✅Sigara ve Alkol Tüketiminden Kaçınmak: Özellikle müsinöz over tümörlerinde sigara kullanımının riski artırdığı gösterilmiştir.

Evrelemesi Nasıl Yapılır?

Over kanseri FIGO (Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu) sistemine göre evrelendirilir:

🔸Evre I: Tümör yalnızca bir veya her iki overde sınırlıdır.

🔸Evre II: Tümör, pelvis içine yayılmıştır (rahim, tüpler, mesane veya rektum gibi).

🔸Evre III: Karın zarına (periton) veya pelvik dışındaki lenf nodlarına yayılım vardır.

🔸Evre IV: Tümör, uzak organlara (karaciğer parankimi, akciğer, beyin) metastaz yapmıştır.

Evrelerine Göre Tedavisi Nasıl Yapılır?

🔹Erken Evre (Evre I-II):

• Cerrahi: Total abdominal histerektomi + bilateral salpingo-ooforektomi + omentektomi + pelvik ve paraaortik lenf nodu diseksiyonu önerilir.

• Adjuvan Kemoterapi: Yüksek riskli özellikler varsa (örneğin, yüksek dereceli tümör), kemoterapi (paklitaksel + karboplatin) uygulanır.

🔹Lokal İleri ve Metastatik Evre (Evre III-IV):

• Primer Debulking Cerrahisi: Maksimum tümör yükünü azaltmak için uygulanır.

• Adjuvan Kemoterapi: Cerrahiden sonra uygulanır.

• Neoadjuvan Kemoterapi: Cerrahiye uygun olmayan hastalarda önce kemoterapi, sonra sitoredüktif cerrahi yapılabilir.

• Bakım Tedavisi: Özellikle BRCA mutasyonu veya homolog rekombinasyon yetersizliği (HRD) olan hastalarda PARP inhibitörleri kullanılır.

Güncel Sistemik Tedavileri Nelerdir?

➤ Kemoterapi: Paklitaksel ve karboplatin kombinasyonu, standart ilk basamak tedavidir.

➤ Bevacizumab: Anti-VEGF ajanıdır. Evre III ve IV hastalarda kemoterapiye eklenerek sağkalımı artırır.

➤ PARP İnhibitörleri:

• Olaparib, Niraparib, Rucaparib: BRCA mutasyonu olan hastalarda ve HRD pozitif vakalarda etkilidir.

➤ İmmünoterapiler: Şu an ileri evre ve nüks hastalarda klinik çalışmalarla değerlendirilmektedir.

➤ Hedefe Yönelik Tedaviler: Yeni nesil ajanlar, tümörün moleküler profiline göre uygulanmaktadır.

Yaşam Süresi ve Sağkalım Oranları Nedir?

Over kanserinin sağkalımı, hastalığın evresine ve tedaviye yanıtına bağlı olarak değişkenlik gösterir:

• Evre I: Erken evre hastalarda cerrahi ve gerekirse kemoterapi sonrası sağkalım oranı çok yüksektir.

• Evre III-IV: Nüks oranı yüksektir. Ancak hedefe yönelik tedaviler ve PARP inhibitörleri ile sağkalım süresi uzatılmaktadır