Orofarenks Kanseri

Orofarenks Kanseri

Orofarenks Nedir?

Orofarenks, ağız boşluğunun arkasındaki bölgeyi tanımlar ve boğazın orta kısmını kapsar. Burada, yutak (farenks) ve ağız arasındaki bağlantıyı sağlayan alan bulunur. Orofarenks, dilin arka kısmı, bademcikler, yumuşak damak, boğazın arka duvarı ve laringeal (gırtlak) bölgeyi içerir. Bu bölge, hem solunum hem de sindirim sisteminde kritik bir rol oynar, çünkü havanın ve gıdanın doğru bir şekilde yönlendirilmesinden sorumludur.

Orofarenks Kanseri Nedir?

Orofarenks kanseri, orofarenkste bulunan hücrelerin anormal bir şekilde büyüyüp çoğalarak kötü huylu (kanserli) bir tümör oluşturduğu bir hastalıktır. Genellikle, bu kanser türü yassı hücreli karsinomlar (squamous cell carcinoma) olarak adlandırılır, çünkü orofarenkste çoğunlukla bu tip hücreler bulunur. Orofarenks kanseri, dilin arka kısmı, bademcikler, yumuşak damak veya boğazın diğer bölgelerinde gelişebilir. Erken belirtiler genellikle boğazda ağrı, yutkunma güçlüğü, ağız kokusu ve boyunda şişlik olarak ortaya çıkabilir.

Orofarenks Kanserinin Risk Faktörleri Nelerdir?

Orofarenks kanserine yakalanma riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

📌Tütün Kullanımı: Sigara içmek ve tütün çiğnemek, orofarenks kanseri riskini önemli ölçüde artırır.

📌Aşırı Alkol Tüketimi: Yüksek miktarda alkol tüketimi, bu kanser türünün gelişimine yol açabilir.

📌HPV Enfeksiyonu (Human Papillomavirus): HPV virüsünün bazı türleri, özellikle HPV-16, orofarenks kanserine neden olabilir. Bu, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olup, özellikle oral seks yoluyla bulaşır.

📌Zayıf Ağız Hijyeni ve Diş Sorunları: Kronik ağız enfeksiyonları veya diş sorunları, kanser riskini artırabilir.

📌Yaş ve Cinsiyet: Yaşlandıkça kanser riski artar, ve erkeklerde orofarenks kanseri daha yaygındır.

📌Genetik Yatkınlık: Ailede kanser öyküsü bulunan kişilerde risk daha yüksektir.

📌Düşük Sebze ve Meyve Tüketimi: Antioksidanlardan yoksun beslenme, vücudu kansere karşı savunmasız bırakabilir.

📌Ağız Kanseri Geçmişi: Ağızda kanser öyküsü bulunan kişilerde orofarenks kanseri gelişme riski daha yüksektir.

Orofarenks Kanserinden Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Orofarenks kanserinden korunmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

✅Tütün ve Alkol Kullanımını Bırakmak: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketmek kanser riskini artırır, bu yüzden bu alışkanlıklardan kaçınılmalıdır.

✅HPV Aşısı: HPV virüsüne karşı aşı olmak, özellikle genç yaşta, orofarenks kanserinin önlenmesinde etkili olabilir.

✅Dengeli Beslenme: Sebze ve meyve açısından zengin bir diyet, antioksidanlar ile vücudu güçlendirir ve kanser riskini azaltır.

✅Düzenli Ağız Bakımı: Diş sağlığını korumak ve düzenli diş hekimi kontrollerine gitmek, olası enfeksiyonların önüne geçebilir.

✅Güneşten Korunma: Özellikle dudak kanseri riskini azaltmak için güneşten korunmak önemlidir.

✅Erken Teşhis: Boğazda iyileşmeyen yaralar, ses kısıklığı veya yutkunma güçlüğü gibi belirtiler fark edildiğinde, hemen doktora başvurulmalıdır.

Orofarenks Kanserinin Evrelemesi Nasıl Yapılır?

Orofarenks kanseri, kanserin yayılma derecesine ve evresine göre farklı tedavi yaklaşımları gerektirebilir. Evreleme genellikle tümörün boyutuna, çevre dokulara ve metastaz durumuna göre yapılır. Yaygın kullanılan TNM (Tümör, Lenf nodu, Metastaz) sistemiyle evreleme yapılır:

🔸Evre 0: Kanser hücreleri sadece orofarenkste yerel olarak bulunur, henüz çevre dokulara yayılmamıştır.

🔸Evre I: Tümör 2 cm’den küçük olup, çevre dokulara yayılmamıştır.

🔸Evre II: Tümör 2-4 cm arasında büyüklüğe sahiptir ve lenf düğümlerine yayılmamıştır.

🔸Evre III: Tümör 4 cm'den büyük olup, yakındaki lenf düğümlerine yayılabilir.

🔸Evre IV: Kanser, çevre organlara veya uzak lenf düğümlerine metastaz yapmıştır.

Orofarenks Kanserinin Evrelerine Göre Tedavisi Nasıl Yapılır?

Evrelemede belirlenen kanserin yayılma durumuna göre tedavi seçenekleri değişir:

🔹Evre I ve II: Küçük tümörlerde cerrahi müdahale ile kanserli dokular çıkarılır. Radyoterapi de kullanılabilir.

🔹Evre III: Cerrahi tedavi, radyoterapi ve kemoterapi kombinasyonu uygulanabilir. Lenf düğümleri çıkarılabilir.

🔹Evre IV: İleri evrelerde tedavi genellikle kemoterapi ve radyoterapinin kombinasyonu ile yapılır. İmmünoterapi ve hedefe yönelik tedavi de kullanılabilir. Palyatif bakım, hastanın yaşam kalitesini iyileştirmeye yönelik uygulanır.

Orofarenks Kanserinin Güncel Sistemik Tedavileri Nelerdir?

Orofarenks kanserinin tedavisinde kullanılan bazı güncel sistemik tedavi yöntemleri şunlardır:

➤ Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmeye yönelik ilaçlar kullanılır. Genellikle radyoterapi ile kombinelenir.

➤ İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı güçlendiren tedavilerdir. Özellikle checkpoint inhibitörleri gibi ilaçlar, kanserin bağışıklık sisteminden kaçmasını engelleyebilir.

➤ Hedefe Yönelik Tedavi: Kanser hücrelerinin belirli genetik mutasyonlarını hedefleyen ilaçlar kullanılır. EGFR (epidermal büyüme faktörü reseptörü) inhibitörleri yaygın bir tedavi seçeneğidir.

➤ Radyoterapi: Kanser hücrelerinin DNA'sını hedef alarak yok eder. Bazı vakalarda cerrahiden önce veya sonra kullanılır.

➤ Palyatif Bakım: İleri evre kanserlerde hastanın yaşam kalitesini artırmak için uygulanan tedavi yöntemidir.

Orofarenks Kanseri: Yaşam Süresi ve Sağkalım Oranları

Orofarenks kanseri, boğazın orta kısmını oluşturan bademcikler, yumuşak damak, dil kökü ve farenks duvarı gibi bölgelerde gelişen baş-boyun kanseridir. En sık görülen tipi skuamöz hücreli karsinomdur (SCC). Son yıllarda bu kanser türünün HPV (özellikle HPV-16) pozitif formları belirgin artış göstermektedir ve HPV pozitif hastalarda sağkalım oranları daha yüksektir.

Evreye Göre 5 Yıllık Sağkalım Oranları

HPV pozitif orofarenks kanseri olan hastalarda prognoz genellikle HPV negatif olgulara kıyasla belirgin şekilde daha iyidir.

Sağkalımı Etkileyen Faktörler

• HPV durumu (HPV pozitif hastalarda prognoz daha iyidir)

• Sigara ve alkol kullanımı (HPV pozitif olsa dahi kötü etkileyebilir)

• Tedaviye yanıt (radyoterapi ve kemoradyoterapiye duyarlılık)

• Tümörün büyüklüğü ve lenf nodu yayılımı

• Tedavi sonrası takip ve nüks durumu

Tedavi Seçenekleri ve Etkisi

• Evre I–II (erken evre):

  • Radyoterapi veya cerrahi ile tam tedavi şansı

  • HPV pozitif olgularda daha az yoğun tedavi seçenekleri araştırılmaktadır

• Evre III–IV (ileri evre):

  • Eş zamanlı kemoradyoterapi (cisplatin + RT)

  • Bazı hastalarda indüksiyon kemoterapisi sonrası radyoterapi

  • Nüks veya metastatik hastalıkta immünoterapi (nivolumab, pembrolizumab)

Ortalama Yaşam Süresi

• Erken evre HPV pozitif hastalar: 5 yıldan fazla

• İleri evre, HPV negatif hastalar: Ortalama 2–3 yıl

• Uzak metastaz varlığında: 1–2 yıl (immünoterapilere bağlı olarak değişebilir)