Orofarenks, ağız boşluğunun arkasındaki bölgeyi tanımlar ve boğazın orta kısmını kapsar. Burada, yutak (farenks) ve ağız arasındaki bağlantıyı sağlayan alan bulunur. Orofarenks, dilin arka kısmı, bademcikler, yumuşak damak, boğazın arka duvarı ve laringeal (gırtlak) bölgeyi içerir. Bu bölge, hem solunum hem de sindirim sisteminde kritik bir rol oynar, çünkü havanın ve gıdanın doğru bir şekilde yönlendirilmesinden sorumludur.
Orofarenks kanseri, orofarenkste bulunan hücrelerin anormal bir şekilde büyüyüp çoğalarak kötü huylu (kanserli) bir tümör oluşturduğu bir hastalıktır. Genellikle, bu kanser türü yassı hücreli karsinomlar (squamous cell carcinoma) olarak adlandırılır, çünkü orofarenkste çoğunlukla bu tip hücreler bulunur. Orofarenks kanseri, dilin arka kısmı, bademcikler, yumuşak damak veya boğazın diğer bölgelerinde gelişebilir. Erken belirtiler genellikle boğazda ağrı, yutkunma güçlüğü, ağız kokusu ve boyunda şişlik olarak ortaya çıkabilir.
Orofarenks kanserine yakalanma riskini artıran bazı faktörler şunlardır:
📌Tütün Kullanımı: Sigara içmek ve tütün çiğnemek, orofarenks kanseri riskini önemli ölçüde artırır.
📌Aşırı Alkol Tüketimi: Yüksek miktarda alkol tüketimi, bu kanser türünün gelişimine yol açabilir.
📌HPV Enfeksiyonu (Human Papillomavirus): HPV virüsünün bazı türleri, özellikle HPV-16, orofarenks kanserine neden olabilir. Bu, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olup, özellikle oral seks yoluyla bulaşır.
📌Zayıf Ağız Hijyeni ve Diş Sorunları: Kronik ağız enfeksiyonları veya diş sorunları, kanser riskini artırabilir.
📌Yaş ve Cinsiyet: Yaşlandıkça kanser riski artar, ve erkeklerde orofarenks kanseri daha yaygındır.
📌Genetik Yatkınlık: Ailede kanser öyküsü bulunan kişilerde risk daha yüksektir.
📌Düşük Sebze ve Meyve Tüketimi: Antioksidanlardan yoksun beslenme, vücudu kansere karşı savunmasız bırakabilir.
📌Ağız Kanseri Geçmişi: Ağızda kanser öyküsü bulunan kişilerde orofarenks kanseri gelişme riski daha yüksektir.
Orofarenks kanserinden korunmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
✅Tütün ve Alkol Kullanımını Bırakmak: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketmek kanser riskini artırır, bu yüzden bu alışkanlıklardan kaçınılmalıdır.
✅HPV Aşısı: HPV virüsüne karşı aşı olmak, özellikle genç yaşta, orofarenks kanserinin önlenmesinde etkili olabilir.
✅Dengeli Beslenme: Sebze ve meyve açısından zengin bir diyet, antioksidanlar ile vücudu güçlendirir ve kanser riskini azaltır.
✅Düzenli Ağız Bakımı: Diş sağlığını korumak ve düzenli diş hekimi kontrollerine gitmek, olası enfeksiyonların önüne geçebilir.
✅Güneşten Korunma: Özellikle dudak kanseri riskini azaltmak için güneşten korunmak önemlidir.
✅Erken Teşhis: Boğazda iyileşmeyen yaralar, ses kısıklığı veya yutkunma güçlüğü gibi belirtiler fark edildiğinde, hemen doktora başvurulmalıdır.
Orofarenks kanseri, ağız boşluğunun arka kısmında, boğazın orta bölümünde (bademcikler, dilin arka kısmı, yumuşak damak ve boğazın yan ve arka duvarları) gelişen bir kanser türüdür. Belirti ve bulguları, tümörün büyüklüğüne, yerine ve yayılımına göre değişiklik gösterebilir. Erken evrelerde belirtiler hafif olabilir veya hiç olmayabilir. İşte orofarenks kanserinin sık görülen belirti ve bulguları:
Boğaz ve Ağızla İlgili Belirtiler:
Geçmeyen Boğaz Ağrısı: Birkaç haftadan uzun süren, tedaviye yanıt vermeyen boğaz ağrısı veya rahatsızlık hissi.
Yutma Güçlüğü (Disfaji): Yutkunurken ağrı veya zorlanma, yiyeceklerin boğazda takılıyormuş hissi.
Kulak Ağrısı: Genellikle enfeksiyon belirtisi olmadan tek taraflı sürekli kulak ağrısı (yansıyan ağrı olabilir).
Ağız veya Boğazda Görülebilir Anormallik: Bademciklerde, dilde, yumuşak damakta veya boğazın diğer bölgelerinde beyaz veya kırmızı leke, ülser veya kitle.
Ağız Kanaması: Ağızda veya boğazda açıklanamayan kanama, tükürükte kan veya kanlı mukus.
Ses Değişiklikleri: Ses kısıklığı, boğuk ses veya ses kalitesinde diğer değişiklikler (genellikle 2-3 haftadan uzun sürer).
Ağız Kokusu (Halitozis): Özellikle ilerlemiş tümörlerde görülebilir.
Çiğneme Güçlüğü: Nadiren erken evrede görülür, ancak tümör büyüdükçe ortaya çıkabilir.
Boyun ve Lenf Bezleriyle İlgili Belirtiler:
Boyunda Kitle veya Şişlik: 2-3 haftadan uzun süren, ağrısız veya hafif ağrılı kitle veya şişlik (büyümüş lenf bezi). Genellikle boynun yan veya üst kısımlarında hissedilir.
Diğer Belirtiler:
Açıklanamayan Kilo Kaybı: Özellikle yeme veya yutma zorluğuna bağlı olarak istemsiz kilo kaybı.
Yorgunluk ve Halsizlik.
Önemli Not: Bu belirtilerin birçoğu orofarenks kanserine özgü değildir ve daha yaygın görülen enfeksiyonlar veya diğer sağlık sorunlarından da kaynaklanabilir. Ancak bu belirtilerden herhangi birinin 2-3 haftadan uzun sürmesi, iyileşmemesi veya şiddetlenmesi durumunda vakit kaybetmeden bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına başvurmak önemlidir. Özellikle sigara ve alkol kullanımı veya HPV (Human Papillomavirus) enfeksiyonu gibi risk faktörleri olan bireyler bu belirtilere karşı daha dikkatli olmalıdır.
İstanbul'da saat şu an 23:44 ve tarih 17 Mayıs 2025 Cumartesi. Orofarenks kanserinin teşhisi, dikkatli bir klinik değerlendirme ve çeşitli tanısal yöntemlerin kombinasyonu ile konulur:
Klinik Muayene: Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanı, ağız boşluğunun arka kısmını (bademcikler, dilin arka kısmı, yumuşak damak, boğazın yan ve arka duvarları) dikkatlice gözle muayene eder ve elle palpe ederek (dokunarak) anormal kitleleri, ülserleri, renk değişikliklerini veya sertleşmeleri değerlendirir. Boyundaki lenf bezleri de şişlik açısından kontrol edilir.
Endoskopi: Nazofarenks ve orofarenks bölgelerini daha detaylı görüntülemek için ince, ışıklı bir kamera (endoskop) burun veya ağız yoluyla nazikçe ilerletilebilir. Bu sayede tümör veya diğer anormallikler doğrudan görülebilir.
Biyopsi: Kesin tanı biyopsi ile konulur. Şüpheli görünen bölgelerden doku örnekleri alınarak patolojik incelemeye gönderilir. Biyopsi yöntemleri şunlardır:
İnsizyonel Biyopsi: Büyük bir lezyonun sadece bir kısmından örnek alınır.
Eksizyonel Biyopsi: Küçük bir lezyonun tamamı çıkarılır.
İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB): Boyundaki şişmiş lenf bezlerinden hücre örneği almak için ince bir iğne kullanılır.
Tru-cut Biyopsi (Çekirdek Biyopsi): Daha kalın bir iğne ile silindirik doku örneği alınır.
Patolojik İnceleme: Biyopsi örneği bir patolog tarafından mikroskop altında incelenir. Kanser hücrelerinin varlığı, tipi (örneğin skuamöz hücreli karsinom), grade'i (agresiflik derecesi) ve HPV (Human Papillomavirus) durumu gibi önemli faktörler belirlenir. HPV durumu, tedavi seçiminde önemli bir rol oynayabilir.
Görüntüleme Yöntemleri (Kanserin Yayılımını Değerlendirmek İçin): Tanı konulduktan sonra kanserin yerel yayılımını ve uzak metastazlarını araştırmak için çeşitli görüntüleme yöntemleri kullanılabilir:
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Baş ve boyun bölgesinin detaylı görüntülerini alarak tümörün büyüklüğünü, çevredeki dokulara (kemik, kas vb.) yayılımını ve boyundaki lenf bezlerini değerlendirmede kullanılır.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Yumuşak dokuları daha iyi gösterir ve tümörün dil tabanı, bademcikler veya diğer komşu yapılarla ilişkisini değerlendirmede yardımcı olabilir.
Pozitron Emisyon Tomografisi - Bilgisayarlı Tomografi (PET-BT): Kanserin vücudun diğer bölgelerine (akciğer, karaciğer, kemikler vb.) yayılımını (metastaz) belirlemede kullanılır.
Panendoskopi: Özellikle ileri evre orofarenks kanserlerinde, yemek borusu ve akciğerler gibi diğer bölgelerde eş zamanlı ikinci bir kanser olup olmadığını araştırmak için yapılabilir.
Orofarenks kanseri tanısı, genellikle klinik muayene ve biyopsinin patolojik incelemesi ile kesinleşir. Görüntüleme yöntemleri ise kanserin evresini belirlemek ve tedavi planını oluşturmak için önemlidir. Erken teşhis, tedavi başarısını önemli ölçüde artırdığı için, boğazda geçmeyen ağrı, yutma güçlüğü veya boyunda şişlik gibi şüpheli belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir KBB uzmanına başvurmak hayati önem taşır.
Orofarenks kanseri, kanserin yayılma derecesine ve evresine göre farklı tedavi yaklaşımları gerektirebilir. Evreleme genellikle tümörün boyutuna, çevre dokulara ve metastaz durumuna göre yapılır. Yaygın kullanılan TNM (Tümör, Lenf nodu, Metastaz) sistemiyle evreleme yapılır:
🔸Evre 0: Kanser hücreleri sadece orofarenkste yerel olarak bulunur, henüz çevre dokulara yayılmamıştır.
🔸Evre I: Tümör 2 cm’den küçük olup, çevre dokulara yayılmamıştır.
🔸Evre II: Tümör 2-4 cm arasında büyüklüğe sahiptir ve lenf düğümlerine yayılmamıştır.
🔸Evre III: Tümör 4 cm'den büyük olup, yakındaki lenf düğümlerine yayılabilir.
🔸Evre IV: Kanser, çevre organlara veya uzak lenf düğümlerine metastaz yapmıştır.
Evrelemede belirlenen kanserin yayılma durumuna göre tedavi seçenekleri değişir:
🔹Evre I ve II: Küçük tümörlerde cerrahi müdahale ile kanserli dokular çıkarılır. Radyoterapi de kullanılabilir.
🔹Evre III: Cerrahi tedavi, radyoterapi ve kemoterapi kombinasyonu uygulanabilir. Lenf düğümleri çıkarılabilir.
🔹Evre IV: İleri evrelerde tedavi genellikle kemoterapi ve radyoterapinin kombinasyonu ile yapılır. İmmünoterapi ve hedefe yönelik tedavi de kullanılabilir. Palyatif bakım, hastanın yaşam kalitesini iyileştirmeye yönelik uygulanır.
Orofarenks kanserinin tedavisinde kullanılan bazı güncel sistemik tedavi yöntemleri şunlardır:
➤ Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmeye yönelik ilaçlar kullanılır. Genellikle radyoterapi ile kombinelenir.
➤ İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı güçlendiren tedavilerdir. Özellikle checkpoint inhibitörleri gibi ilaçlar, kanserin bağışıklık sisteminden kaçmasını engelleyebilir.
➤ Hedefe Yönelik Tedavi: Kanser hücrelerinin belirli genetik mutasyonlarını hedefleyen ilaçlar kullanılır. EGFR (epidermal büyüme faktörü reseptörü) inhibitörleri yaygın bir tedavi seçeneğidir.
➤ Radyoterapi: Kanser hücrelerinin DNA'sını hedef alarak yok eder. Bazı vakalarda cerrahiden önce veya sonra kullanılır.
➤ Palyatif Bakım: İleri evre kanserlerde hastanın yaşam kalitesini artırmak için uygulanan tedavi yöntemidir.
Orofarenks kanseri, boğazın orta kısmını oluşturan bademcikler, yumuşak damak, dil kökü ve farenks duvarı gibi bölgelerde gelişen baş-boyun kanseridir. En sık görülen tipi skuamöz hücreli karsinomdur (SCC). Son yıllarda bu kanser türünün HPV (özellikle HPV-16) pozitif formları belirgin artış göstermektedir ve HPV pozitif hastalarda sağkalım oranları daha yüksektir.
HPV pozitif orofarenks kanseri olan hastalarda prognoz genellikle HPV negatif olgulara kıyasla belirgin şekilde daha iyidir.
Sağkalımı Etkileyen Faktörler
HPV durumu (HPV pozitif hastalarda prognoz daha iyidir)
Sigara ve alkol kullanımı (HPV pozitif olsa dahi kötü etkileyebilir)
Tedaviye yanıt (radyoterapi ve kemoradyoterapiye duyarlılık)
Tümörün büyüklüğü ve lenf nodu yayılımı
Tedavi sonrası takip ve nüks durumu
Tedavi Seçenekleri ve Etkisi
Evre I–II (erken evre):
Radyoterapi veya cerrahi ile tam tedavi şansı
HPV pozitif olgularda daha az yoğun tedavi seçenekleri araştırılmaktadır
Evre III–IV (ileri evre):
Eş zamanlı kemoradyoterapi (cisplatin + RT)
Bazı hastalarda indüksiyon kemoterapisi sonrası radyoterapi
Nüks veya metastatik hastalıkta immünoterapi (nivolumab, pembrolizumab)
Copyright 2025 | Doç. Dr. Abdullah Sakin | Tıbbi Onkoloji (Kanser) Uzmanı
Doç. Dr. Abdullah Sakin
Hakkımda
İletişim
