Mesane, karın alt bölgesinde bulunan, idrarı depolayan ve kontrol eden kaslı bir organdır. Böbreklerden üreterler yoluyla gelen idrar, mesanede birikir ve idrar yapma ihtiyacı hissedildiğinde üretra aracılığıyla vücuttan dışarı atılır. Mesanenin temel görevi, idrar depolama ve kontrol mekanizmasını sağlamaktır.
Mesane kanseri, mesanenin iç yüzeyini kaplayan ürotelyum adı verilen hücrelerde başlayan bir kanser türüdür. Çoğu mesane kanseri, ürotelyal karsinom (transizyonel hücreli karsinom) olarak adlandırılır. Kanser, mesanenin kas tabakasına veya çevre organlara yayılabilir. Erken teşhis edildiğinde genellikle tedavi edilebilir bir kanserdir, ancak ilerleyen evrelerde daha ciddi sonuçlara yol açabilir.
Mesane kanseri için risk faktörleri şunlardır:
📌Sigara Kullanımı: Mesane kanserinin en yaygın nedenidir. Sigara içmek, mesane kanserinin görülme riskini önemli ölçüde artırır.
📌Kimyasallara Maruz Kalma: Boya, lastik, deri ve metal endüstrilerinde kullanılan bazı kimyasal maddelere uzun süre maruz kalma riski artırabilir.
📌Cinsiyet ve Yaş: Erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülür. Ayrıca 55 yaş üstündeki bireylerde risk artar.
📌Kronik İdrar Yolu Enfeksiyonları: Uzun süreli enfeksiyonlar mesane kanseri riskini artırabilir.
📌Aile Öyküsü: Ailede mesane kanseri öyküsü bulunması, genetik yatkınlığı işaret edebilir.
📌Radyasyona Maruz Kalma: Önceden pelvis bölgesine yapılan radyoterapi, mesane kanseri riskini artırabilir.
📌Bazı İlaçlar: Uzun süreli bazı kemoterapi ilaçlarının kullanımı riski artırabilir.
Mesane kanserinden korunmak için şu önlemler alınabilir:
✅Sigara Bırakma: Sigara kullanımı, mesane kanseri riskini artıran en önemli faktörlerden biridir. Bırakmak riski büyük ölçüde azaltır.
✅Kimyasallara Maruz Kalmaktan Kaçınma: İş yerinde koruyucu ekipman kullanmak ve tehlikeli kimyasallardan uzak durmak önemlidir.
✅Bol Su Tüketimi: Yeterli miktarda su içmek, mesanenin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
✅Sağlıklı Beslenme: Antioksidan açısından zengin sebze ve meyve tüketimi kanser riskini azaltabilir.
✅Düzenli Sağlık Kontrolleri: Özellikle risk grubunda olan bireyler için erken teşhis açısından önemlidir.
Erken Evre Belirtileri:
İdrarda Kan (Hematüri): Bu en sık görülen belirtidir ve genellikle ağrısızdır. İdrar rengi parlak kırmızı, pembe veya kola renginde olabilir. Kanama aralıklı olabilir.
İdrar Yaparken Ağrı veya Yanma (Dizüri): İdrar yolu enfeksiyonlarıyla karıştırılabilir ancak geçmeyen ağrı ve yanma mesane kanseri belirtisi olabilir.
Sık İdrara Çıkma (Pollaküri): Özellikle geceleri sık idrara çıkma ihtiyacı.
Ani İdrar Sıkışması (Urgency): İdrarı tutmada zorluk veya ani idrar yapma isteği.
İdrar Yapmada Zorluk: İdrar akışında zayıflama veya kesik kesik idrar yapma.
Pelvik Bölgede Rahatsızlık: Alt karın bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissi.
İleri Evre Belirtileri:
Kanser mesane duvarına veya çevredeki dokulara yayıldıkça aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
Kemik Ağrısı: Özellikle sırt, kalça veya diğer kemiklerde.
Kilo Kaybı ve İştahsızlık.
Ayaklarda Şişme (Ödem).
Yorgunluk ve Halsizlik.
Sırt Ağrısı (Böbreklere baskı yapılması durumunda).
Önemli Not: Bu belirtiler mesane kanseri dışında idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları veya diğer ürolojik sorunlardan da kaynaklanabilir. Ancak bu belirtilerden herhangi birini yaşamanız durumunda mutlaka bir üroloji uzmanına başvurmanız önemlidir. Erken teşhis, mesane kanserinde tedavi başarısını önemli ölçüde artırır.
Mesane kanseri teşhisi, hastanın belirtileri, fiziksel muayene ve çeşitli tanısal yöntemlerin bir araya getirilmesiyle konulur. İşte mesane kanseri teşhisinde kullanılan temel yöntemler:
1. Tıbbi Öykü ve Fizik Muayene:
Doktor, hastanın belirtilerini (özellikle idrarda kan, idrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma gibi), risk faktörlerini (sigara kullanımı, kimyasal maruziyet, aile öyküsü vb.) ve genel sağlık durumunu sorgular.
Karın ve pelvik bölgeyi elle muayene ederek olası kitle veya anormallikleri kontrol eder. Rektal veya vajinal muayene de yapılabilir.
2. İdrar Testleri:
İdrar Tahlili: İdrarda kan, enfeksiyon belirtileri veya diğer anormallikleri araştırmak için yapılır.
İdrar Sitolojisi: İdrar örneği mikroskop altında incelenerek kanser hücrelerinin varlığı araştırılır. Özellikle yüksek dereceli tümörlerde daha etkilidir.
İdrar Kültürü: İdrar yolu enfeksiyonunu dışlamak için yapılır.
İdrar Tümör Belirteçleri: Bazı özel testlerle idrarda kanserle ilişkili olabilecek maddeler araştırılabilir, ancak genellikle tanı koymaktan ziyade takipte kullanılırlar.
3. Sistoskopi:
Mesanenin içini doğrudan görüntülemek için kullanılan temel tanı yöntemidir. İnce, ışıklı bir tüp (sistoskop) üretra yoluyla mesaneye nazikçe ilerletilir. Doktor, bu sayede mesane iç yüzeyini, tümörleri veya diğer anormallikleri gözle görebilir.
Biyopsi: Sistoskopi sırasında şüpheli görünen bölgelerden küçük doku örnekleri (biyopsi) alınır. Bu örnekler patolojik incelemeye gönderilerek kesin tanı konulur ve tümörün tipi, derecesi belirlenir. Bazen tüm küçük tümörler bu işlemle tamamen çıkarılabilir (TUR-Mesane).
4. Görüntüleme Yöntemleri:
Ultrasonografi (USG): Karın bölgesinden yapılan ultrason, mesaneyi ve böbrekleri görüntüleyerek tümör varlığı veya idrar yollarında tıkanıklık olup olmadığını gösterebilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Özellikle BT ürografi (kontrast madde verilerek yapılan BT), idrar yollarını daha detaylı gösterir ve tümörün mesane duvarına veya çevredeki dokulara yayılımını değerlendirmede yardımcı olur.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Bazı durumlarda, özellikle lokal ileri evre tümörlerde veya pelvik bölgedeki yayılımı değerlendirmek için kullanılabilir.
İntravenöz Piyelografi (İVP) ve Retrograd Piyelografi (RPG): Eskiden daha sık kullanılan bu yöntemler, idrar yollarını kontrast madde ile görüntüleyerek tümör veya tıkanıklık olup olmadığını gösterir. Günümüzde BT ürografi daha sık tercih edilmektedir.
Kemik Sintigrafisi ve Akciğer Grafisi/BT: Kanser yayılımından şüpheleniliyorsa (kemik ağrısı, solunum sorunları gibi belirtiler varsa) bu görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.
5. Biyopsi ve Patolojik İnceleme:
Transüretral Rezeksiyon (TUR-Mesane veya TURB): Hem tanı hem de tedavi amaçlı kullanılan bir yöntemdir. Sistoskop aracılığıyla mesanedeki tümör dokusu özel aletlerle kazınarak çıkarılır. Çıkarılan doku patolojik incelemeye gönderilir ve kesin tanı bu inceleme ile konulur. Ayrıca tümörün evresi ve derecesi de belirlenir.
Mesane kanseri tanısı, genellikle bu yöntemlerin bir veya birkaçının kombinasyonu ile konulur. Özellikle sistoskopi ve biyopsi, kesin tanı için en önemli adımlardır. Erken teşhis, tedavi seçeneklerini artırır ve başarı şansını yükseltir. Bu nedenle, mesane kanseri belirtileri olan kişilerin vakit kaybetmeden bir üroloji uzmanına başvurması hayati önem taşır.
Mesane kanseri evrelemesi, kanserin mesanede ne kadar yayıldığını ve çevre organlara veya lenf düğümlerine metastaz yapıp yapmadığını belirlemek için yapılır. Bu süreç genellikle TNM sistemi ile gerçekleştirilir:
🔸Evre 0: Kanser hücreleri sadece mesanenin iç yüzeyindedir ve henüz yayılmamıştır.
🔸Evre 1: Kanser, mesane duvarının bağ dokusuna ulaşmıştır ancak kas tabakasına yayılmamıştır.
🔸Evre 2: Kanser, mesanenin kas tabakasına yayılmıştır.
🔸Evre 3: Kanser, mesaneyi çevreleyen yağ dokusuna veya çevre organlara yayılmıştır.
🔸Evre 4: Kanser, uzak organlara (akciğerler, karaciğer gibi) metastaz yapmıştır.
Mesane kanseri tedavisinde kanserin evresine göre farklı yöntemler uygulanır:
🔹Evre 0 ve 1:
Transüretral Rezeksiyon (TUR): Kanserli dokunun endoskopik yöntemle çıkarılması.
İntravezikal Tedavi: Mesane içine kemoterapi veya immünoterapi ilaçlarının uygulanması.
🔹Evre 2 ve 3:
Radikal Sistektomi: Mesanenin ve çevre lenf düğümlerinin cerrahi olarak çıkarılması.
Sistemik Tedaviler: Kemoterapi, immünoterapi veya hedefe yönelik tedaviler ,cerrahi öncesi veya sonrası uygulanabilir.
Radyoterapi: Cerrahiye uygun olmayan hastalarda alternatif bir tedavi yöntemi olabilir.
🔹Evre 4:
Sistemik Tedaviler: Kemoterapi, immünoterapi veya hedefe yönelik tedaviler uygulanır.
Palyatif Bakım: Hastanın yaşam kalitesini artırmaya yönelik tedaviler.
Mesane kanseri tedavisinde kullanılan güncel sistemik tedaviler:
➤ Kemoterapi:
Platin bazlı rejimler (sisplatin veya karboplatin), özellikle metastatik mesane kanseri tedavisinde yaygın olarak kullanılır.
➤ İmmünoterapi:
Immune checkpoint inhibitörleri bağışıklık sisteminin kanser hücrelerine saldırmasını sağlar.
➤ Hedefe Yönelik Tedaviler:
FGFR (Fibroblast Growth Factor Receptor) ve benzeri belirli mutasyonlara sahip hastalarda kullanılan ilaçlar.
➤ Kombine Tedaviler: birden fazla ilacın birlikte kullanıldığı kombinasyonlar, özellikle ileri evrelerde etkili sonuçlar sağlayabilir.
Mesane kanseri, idrar kesesini döşeyen hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla gelişen, en sık görülen ürolojik kanserlerden biridir. Genellikle 60 yaş üzerindeki bireylerde, erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülür. En yaygın tipi transizyonel hücreli karsinomdur (ürotelyal karsinom).
Sağkalımı Etkileyen Faktörler
Tümörün evresi ve grade’i (derecesi)
Tümörün kas tabakasına invazyon yapıp yapmaması
Sigara kullanımı (nüks ve ilerleme riskini artırır)
Tedaviye yanıt (özellikle immünoterapi ve BCG sonrası)
Genetik mutasyonlar ve tümör biyolojisi
Yüzeyel Tümörler (Evre 0-I):
TUR-M (Transüretral Rezeksiyon) + intravezikal tedavi (BCG veya kemoterapi)
Nüks etse de sağkalım oranı yüksektir.
Kas İnvaziv Tümörler (Evre II-III):
Radikal sistektomi (mesanenin alınması)
Adjuvan veya neoadjuvan kemoterapi
Bazı seçilmiş hastalarda mesane koruyucu kemoradyoterapi
Metastatik Hastalık (Evre IV):
Sistemik kemoterapi (cisplatin bazlı)
İmmünoterapi: Atezolizumab, Pembrolizumab gibi PD-1/PD-L1 inhibitörleri
Hedefe yönelik tedaviler (FGFR mutasyonu olan hastalarda)
Copyright 2025 | Doç. Dr. Abdullah Sakin | Tıbbi Onkoloji (Kanser) Uzmanı
Doç. Dr. Abdullah Sakin
Hakkımda
İletişim
