Hodgkin Lenfoma, lenfatik sistemdeki lenf düğümleri, dalak ve diğer organlarda anormal hücrelerin büyümesi ile gelişen kanser türüdür. Hodgkin Lenfoma, adını 1832 yılında bu hastalığı tanımlayan İngiliz doktor Thomas Hodgkin'den alır. Hodgkin Lenfoma, lenfatik sistemin kanserlerinden biri olup, genellikle Reed-Sternberg hücreleri adı verilen anormal hücrelerin bulunmasıyla karakterize edilir. Lenfatik sistem, vücudun bağışıklık savunmasında önemli bir rol oynayan organ ve dokulardan oluşur ve lenf düğümleri, dalak ve bademcikler bu sistemin önemli parçalarıdır. Hodgkin Lenfoma, genellikle genç yetişkinlerde ve 55 yaş üzeri bireylerde daha sık görülür. Ancak, kesin nedeni hala tam olarak bilinmemektedir. Hodgkin Lenfoma, erken teşhis ve tedaviyle tedavi edilebilir bir kanser türüdür ve tedaviye yanıt verme oranı oldukça yüksektir.
Hodgkin Lenfoma'nın gelişimine neden olabilecek çeşitli risk faktörleri bulunmaktadır. Bu risk faktörleri şunlardır:
📌Yaş: Hodgkin Lenfoma, özellikle 15-35 yaşları arasında gençlerde ve 55 yaş üzerindeki bireylerde daha sık görülür.
📌Aile Öyküsü: Ailede Hodgkin Lenfoma öyküsü bulunan bireylerde risk daha yüksektir. Genetik yatkınlık, hastalığın gelişiminde rol oynayabilir.
📌Bağışıklık Sistemi Bozuklukları: HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar, Hodgkin Lenfoma riskini artırabilir. Ayrıca, organ nakli sonrası bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde de risk artabilir.
📌Epstein-Barr Virüsü (EBV): EBV, özellikle enfekte olmuş kişilerde Hodgkin Lenfoma gelişimine katkıda bulunabilir. EBV'nin varlığı, hastalığın riskini artırabilir.
📌Cinsiyet: Erkeklerde, kadınlardan daha fazla Hodgkin Lenfoma gelişme olasılığı vardır.
📌Çevresel Faktörler: Sigara içmek ve bazı kimyasallara maruz kalmak, hastalık riskini artırabilen çevresel faktörler arasında yer alır.
Hodgkin Lenfoma'dan korunmak için doğrudan bir yöntem bulunmamaktadır, ancak risk faktörlerini azaltmak ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları geliştirmek hastalık riskini dolaylı olarak azaltabilir. Alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
✅Sağlıklı Yaşam Tarzı: Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve stresten uzak durmak, bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olabilir.
✅Sigara İçmemek ve Alkol Tüketimini Azaltmak: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, kanser riskini artıran faktörlerdir. Bu alışkanlıklardan kaçınılması önemlidir.
✅Bağışıklık Sistemi Sağlığını Desteklemek: Bağışıklık sistemini güçlendirecek besinler tüketmek, yeterli uyku almak ve düzenli sağlık kontrolleri yapmak, sağlıklı bir yaşam sürdürmek için gereklidir.
✅Enfeksiyonlardan Kaçınmak: Epstein-Barr virüsü gibi enfeksiyonlara karşı dikkatli olmak, enfekte olmaktan kaçınmak hastalığın riskini azaltabilir.
✅Çevresel Maruziyetten Kaçınmak: Kimyasal maddelerle olan teması sınırlamak, özellikle tarım ürünleri ve zehirli maddelerle çalışıyorsanız uygun koruyucu önlemleri almak gereklidir.
Hodgkin Lenfoma (HL), lenfatik sistemin bir kanseri türüdür ve belirti ve bulguları kişiden kişiye değişebilir. Ancak en sık görülen belirti ve bulgular şunlardır:
En Sık Görülen Belirti:
Ağrısız Lenf Bezi Şişmesi: En sık görülen ilk belirtidir. Genellikle boyun, koltuk altı veya kasık bölgelerindeki lenf bezlerinde şişlik fark edilir. Bu şişlikler genellikle ağrısızdır, lastiksi kıvamdadır ve zamanla büyüyebilir.
Diğer Yaygın Belirti ve Bulgular:
B Semptomları (Sistemik Belirtiler): Hastaların yaklaşık %25-40'ında görülen ve hastalığın aktivitesini gösteren belirtilerdir:
Açıklanamayan Kilo Kaybı: Son altı ayda vücut ağırlığının %10'undan fazlasının istemsiz kaybı.
Gece Terlemeleri: Özellikle geceleri aşırı terleme, çarşafları veya pijamaları ıslatacak kadar yoğun olabilir.
Ateş: Nedeni bilinmeyen, tekrarlayan veya sürekli 38°C ve üzeri ateş.
Yorgunluk: Sürekli ve aşırı yorgunluk hissi, dinlenmekle geçmeyebilir.
Kaşıntı: Özellikle yaygın ve şiddetli olabilen, nedeni açıklanamayan kaşıntı.
Alkol Aldıktan Sonra Lenf Bezlerinde Ağrı: Bazı hastalarda alkol tüketimi sonrasında lenf bezlerinde ağrı hissedilebilir. Bu durum oldukça spesifiktir ancak nadir görülür.
Öksürük, Nefes Darlığı veya Göğüs Ağrısı: Göğüs bölgesindeki lenf bezlerinin büyümesi sonucu ortaya çıkabilir.
Halsizlik ve İştahsızlık: Genel bir keyifsizlik ve yeme isteğinde azalma.
Dalak veya Karaciğer Büyümesi (Splenomegali veya Hepatomegali): Daha az sıklıkla görülür.
Kemik Ağrısı: Kanser kemiklere yayılmışsa ortaya çıkabilir, ancak bu nadirdir.
Sık Enfeksiyon Geçirme: Bağışıklık sisteminin etkilenmesi sonucu enfeksiyonlara yatkınlık artabilir.
Ciltte Solukluk: Kemik iliği tutulumu nadir olsa da, kırmızı kan hücrelerinin sayısında azalmaya (anemi) bağlı solukluk görülebilir.
Hodgkin Lenfoma tanısı, dikkatli bir klinik değerlendirme ve çeşitli tanısal yöntemlerin kombinasyonu ile konulur. Temel adımlar şunlardır:
1. Klinik Değerlendirme ve Tıbbi Öykü:
Fizik Muayene: Doktor, özellikle boyun, koltuk altı ve kasık bölgelerindeki lenf bezlerini kontrol ederek şişlik olup olmadığını değerlendirir. Ayrıca dalak ve karaciğer büyüklüğü de muayene edilebilir.
Tıbbi Öykü: Hastanın semptomları (ağrısız şişlik, ateş, gece terlemesi, kilo kaybı, kaşıntı, yorgunluk vb.), ne zaman başladığı, ailede lenfoma veya başka kanser öyküsü olup olmadığı gibi bilgiler alınır.
2. Biyopsi:
Lenf Nodu Biyopsisi: Kesin tanı için biyopsi şarttır. Şüpheli büyümüş bir lenf bezi genellikle cerrahi olarak tamamen çıkarılır (eksizyonel biyopsi) ve patolojik incelemeye gönderilir. Bazen lenf bezinin sadece bir kısmı alınabilir (insizyonel biyopsi).
İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB): Hodgkin Lenfoma tanısında genellikle yeterli bilgi sağlamadığı için ilk tercih değildir. Ancak bazı durumlarda ön bilgi edinmek amacıyla yapılabilir.
Patolojik İnceleme: Biyopsi örneği bir patolog tarafından mikroskop altında incelenir. Hodgkin Lenfoma'yı karakterize eden Reed-Sternberg hücrelerinin varlığı araştırılır. Ayrıca lenfomanın alt tipi de bu inceleme ile belirlenir.
3. Görüntüleme Yöntemleri (Hastalığın Yaygınlığını Belirlemek İçin - Evreleme): Tanı konulduktan sonra hastalığın vücutta ne kadar yayıldığını (evrelemesini) belirlemek için çeşitli görüntüleme yöntemleri kullanılır:
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Boyun, göğüs ve karın bölgesindeki lenf bezleri ve organları değerlendirmek için kullanılır.
Pozitron Emisyon Tomografisi - Bilgisayarlı Tomografi (PET-BT): Günümüzde Hodgkin Lenfoma evrelemesinde en sık ve değerli kullanılan yöntemdir. Kanserli hücrelerin metabolik aktivitesini gösterir ve yayılımın daha doğru bir şekilde belirlenmesine yardımcı olur.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Bazı durumlarda, özellikle omurilik veya beyin tutulumunu değerlendirmek için kullanılabilir.
Akciğer Grafisi: Göğüs bölgesindeki lenf bezi büyümesini veya akciğer tutulumunu değerlendirmek için ilk basamak görüntülemedir.
Kemik Sintigrafisi: Kemik ağrısı veya kemik tutulumu şüphesi varsa yapılabilir.
4. Kemik İliği Biyopsisi: Hodgkin Lenfoma'nın kemik iliğine yayılıp yayılmadığını kontrol etmek için kalça kemiğinden kemik iliği örneği alınabilir. PET-BT yapılmış hastalarda genellikle gerekmeyebilir.
5. Kan Testleri: Tam kan sayımı, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, LDH (laktat dehidrojenaz) gibi bazı kan testleri hastalığın genel durumu ve yaygınlığı hakkında bilgi verebilir ancak tanı koydurucu değildir.
6. Moleküler ve Genetik Testler: Biyopsi materyali üzerinde bazı moleküler ve genetik testler yapılabilir. Bu testler, lenfomanın alt tipini belirlemede ve tedaviye yanıtı öngörmede yardımcı olabilir.
Özetle Hodgkin Lenfoma tanısı:
Klinik belirti ve fizik muayene ile başlar.
Kesin tanı biyopsi ve patolojik inceleme ile konulur.
Görüntüleme yöntemleri ve kemik iliği biyopsisi ile hastalığın evresi belirlenir.
Kan testleri ve moleküler testler ek bilgiler sağlar.
Eğer Hodgkin Lenfoma belirtileriniz varsa veya doktorunuz bu durumdan şüpheleniyorsa, yukarıda belirtilen tanısal süreçler titizlikle uygulanarak doğru tanı konulması ve uygun tedaviye başlanması hayati önem taşır.
Hodgkin Lenfoma'nın evrelemesi, hastalığın vücutta ne kadar yayıldığını belirlemek amacıyla yapılır. Bu evreler tedavi planlamasında önemli bir rol oynar. Hodgkin Lenfoma evrelemesi genellikle şu şekilde yapılır:
🔸Evre I: Kanser, tek bir lenf düğümünde veya tek bir organın dışında sınırlıdır.
🔸Evre II: Kanser, vücudun aynı tarafında birden fazla lenf düğümüne yayılmıştır.
🔸Evre III: Kanser, vücudun her iki tarafındaki lenf düğümlerine yayılmıştır. Dalak da etkilenmiş olabilir.
🔸Evre IV: Kanser, lenf düğümleri dışında vücudun uzak organlarına, örneğin kemik iliği, karaciğer veya akciğer gibi yerlere yayılmıştır.
Evreleme, hastalığın yayılma derecesine göre tedavi sürecinin şekillendirilmesinde kullanılır.
Hodgkin Lenfoma tedavisi, kanserin evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve tedaviye verdiği yanıta göre belirlenir. Tedavi genellikle şu şekilde yapılır:
Evre I ve II: Erken evrelerde tedavi genellikle kemoterapi ve radyoterapi kombinasyonu ile yapılır. Kanser, sınırlı alanlarda olduğu için tedavi daha etkili olabilir.
Evre III ve IV: İleri evrelerde tedavi daha karmaşık hale gelir ve yüksek doz kemoterapi, monoklonal antikor tedavileri, immünoterapiler gibi sistemik tedaviler uygulanabilir. Ayrıca, kök hücre nakli gibi ileri tedavi yöntemleri düşünülebilir.
Hodgkin Lenfoma tedavisinde güncel sistemik tedaviler şunlardır:
🔹Kemoterapi: ABVD (Adriamisin, Bleomisin, Vinblastin, Dalkomisin) tedavi rejimi en yaygın kemoterapi yöntemidir. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için kullanılır.
🔹Radyoterapi: Erken evrelerde kanserin yayıldığı alanı hedef almak için radyoterapi kullanılabilir. Ancak radyoterapi genellikle daha az yaygın olarak uygulanır ve kemoterapi ile birlikte kullanılır.
🔹Monoklonal Antikor Tedavisi: Brentuximab vedotin gibi monoklonal antikorlar, kanser hücrelerini hedef alarak tedavi sürecine yardımcı olur.
🔹İmmünoterapiler: Pembrolizumab ve nivolumab gibi immünoterapiler, bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı daha etkin hale getirebilir.
🔹Kök Hücre Nakli: İleri evre hastalarda, kemoterapi sonrası kök hücre nakli yapılabilir. Bu tedavi, tedaviye yanıt vermeyen hastalar için bir seçenek olabilir.
Hodgkin lenfoma (HL), lenf bezlerinden kaynaklanan ve tedaviye oldukça duyarlı olan bir kanser türüdür. Günümüzde gelişmiş tedavi yöntemleri sayesinde sağkalım oranları oldukça yüksektir.
➤ Risk Faktörlerine Göre Sağkalım:
Düşük riskli hastalar (erken evre, düşük tümör yükü): %90’ın üzerinde tam kür sağlanabilir.
Yüksek riskli hastalar (ileri evre, büyük tümör kitleleri, B semptomları): Agresif tedaviye ihtiyaç duymalarına rağmen, %60-80 oranında başarılı sonuç alınabilir.
Copyright 2025 | Doç. Dr. Abdullah Sakin | Tıbbi Onkoloji (Kanser) Uzmanı
Doç. Dr. Abdullah Sakin
Hakkımda
İletişim
