Kansere Yakalanma Riskimi Artıran Faktörler Nelerdir?

Kansere yakalanma riskini artıran birçok faktör vardır. Bunların bir kısmı değiştirilebilir (yaşam tarzı), bir kısmı ise değiştirilemez (genetik). İşte başlıca risk faktörleri:

Kanser riski yaşla birlikte artar. Kanser vakalarının çoğu 65 yaş ve üzerinde görülür.
Sigara, birçok kanser türünün bir numaralı nedenidir. Pasif içicilik de riski artırır.
Düzenli ve aşırı alkol kullanımı, ağız, yutak, gırtlak, yemek borusu, karaciğer, meme ve kolorektal kanser riskini artırır.
Vücut kitle indeksinin yüksek olması, meme (menopoz sonrası), kolorektal, rahim, böbrek, pankreas ve karaciğer kanseri riskini yükseltir. Hareketsiz yaşam tarzı da riski artırır.
İşlenmiş gıdalar, kırmızı et ve işlenmiş et ürünlerinin (sosis, salam) fazla tüketimi, meyve, sebze ve liften fakir beslenme düzeni kolorektal kanser başta olmak üzere bazı kanserlerin riskini artırabilir.
Özellikle öğle saatlerinde aşırı ve korunmasız güneşe maruz kalmak, cilt kanserlerinin ana nedenidir. Solaryum kullanımı da riski artırır.
Yüksek dozda iyonize radyasyon lösemi, tiroid kanseri gibi bazı kanser türlerine yol açabilir. Tıbbi görüntüleme testlerinden (röntgen, BT taraması) alınan radyasyon riski düşüktür ancak yine de gereksiz yere maruz kalmaktan kaçınılmalıdır.
Bazı Enfeksiyonlar:
- İnsan Papilloma Virüsü (HPV): Rahim ağzı, anal, oral, gırtlak ve penis kanserleri.
- Hepatit B ve C Virüsleri: Karaciğer kanseri.
- Helicobacter pylori (H. pylori) Bakterisi: Mide kanseri ve mide lenfoması.
- Epstein-Barr Virüsü (EBV): Bazı lenfoma ve nazofarenks kanserleri.
Aileden miras alınan belirli gen mutasyonları (örn. BRCA1/2, Lynch sendromu genleri) meme, yumurtalık, kolorektal gibi kanser risklerini önemli ölçüde artırabilir.
Asbest (mezotelyoma, akciğer kanseri), benzen (lösemi), arsenik (akciğer, cilt, mesane kanseri), formaldehit, vinil klorür gibi maddelere mesleki veya çevresel yolla maruz kalmak kanser riskini artırır.
Uzun süreli iltihabi durumlar (örn. ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak hastalıkları) ilgili organlarda kanser riskini artırabilir.

Bu faktörlerin her biri, tek başına veya birleşerek kanser riskini artırabilir. Risk faktörlerini bilmek, kişilerin yaşam tarzı seçimleriyle risklerini azaltmalarına yardımcı olabilir.