Kanser Tedavisi Sırasında Aşı Olunabilir mi?

Kanser tedavisi sırasında aşı olmak, hastanın bağışıklık sisteminin durumu ve uygulanan tedaviye göre büyük ölçüde farklılık gösteren bir durumdur. Genel olarak, bağışıklık sistemini baskılayan kanser tedavileri (kemoterapi, radyoterapi, immünsüpresif ilaçlar, kök hücre nakli) sırasında canlı aşılar genellikle kontrendikedir (yapılmamalıdır), ancak inaktif (ölü) aşılar veya rekombinant aşılar doktorun onayıyla ve uygun koşullarda yapılabilir.

Aşı Türleri ve Kanser Tedavisi İlişkisi:

Canlı Zayıflatılmış Aşılar (Kontrendike):
- Örnekler: Kızamık, Kabakulak, Kızamıkçık (KKK), Suçiçeği, Rotavirüs, Sarı Humma, Nazal Grip Aşısı (burun spreyi).
- Risk: Bu aşılar, zayıflatılmış olsa da hala canlı virüs veya bakteri içerirler. Kanser tedavileri bağışıklık sistemini zayıflattığı için, bu aşılar bağışıklığı baskılanmış hastalarda hastalığa neden olabilir veya ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.
- Genel Kural: Kemoterapi, radyoterapi (özellikle kemik iliğini etkileyen bölgelere), yüksek doz steroid kullanımı veya immünoterapi gibi bağışıklığı baskılayıcı tedaviler sırasında canlı aşılar kesinlikle yapılmamalıdır. Tedavi bitiminden sonra, bağışıklık sisteminin düzelmesi için genellikle 3-6 ay veya daha uzun süre beklenmesi önerilir.
İnaktif (Ölü) Aşılar ve Rekombinant Aşılar (Doktor Onayıyla Mümkün):
- Örnekler: Grip Aşısı (enjeksiyon), Tetanoz-Difteri-Boğmaca (Tdap), Polio (IPV), Hepatit A, Hepatit B, Kuduz, COVID-19 Aşıları, Pnömokok Aşıları (zatürre).
- Risk: Bu aşılar, ölü mikroplar veya mikropların sadece bir kısmını içerdiği için hastalığa neden olma riski taşımazlar.
- Etkinlik Sorunu: Bağışıklık sistemi zayıflamış hastalarda, bu aşıların etkinliği (yani antikor üretme yetenekleri) normal bireylere göre daha düşük olabilir. Ancak yine de kısmi koruma sağlayabilirler.
- Doktor Kararı: Bu aşıların yapılıp yapılmayacağına, hastanın genel sağlık durumu, aldığı tedavi rejimi, kan sayımları (özellikle lökosit ve lenfosit sayıları) ve enfeksiyon riski değerlendirilerek onkolog tarafından karar verilir. Genellikle, kan sayımları belli bir seviyenin üzerinde olduğunda veya tedavi döngüleri arasında bir ara verildiğinde yapılabilirler.

Özel Durumlar ve Öneriler:

Grip Aşısı: Kanser hastaları, grip ve zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonlarına karşı yüksek risk altında oldukları için, genellikle her yıl grip aşısı olmaları şiddetle tavsiye edilir (enjeksiyon formu). Pnömokok aşıları da benzer şekilde önerilir.
COVID-19 Aşıları: COVID-19 aşıları (mRNA veya inaktif virüs tabanlı olanlar) canlı aşı değildir ve kanser hastalarının çoğu için güvenlidir. Onkologun onayıyla, tedavi sürecinde veya tedaviden sonra yapılması önerilir.
Yakın Çevre Aşıları: Kanser hastasının ev halkı ve yakın temaslıları, hastayı korumak amacıyla grip, COVID-19 ve diğer rutin aşılarını (özellikle canlı olmayanları) yaptırmalıdır. Bu, "toplumsal bağışıklık" oluşturarak hastanın enfeksiyon riskini azaltır.
Kök Hücre Nakli Sonrası: Kök hücre nakli olan hastaların bağışıklık sistemi sıfırlanır ve tüm çocukluk çağı aşıları dahil olmak üzere çoğu aşıyı yeniden yaptırmaları gerekir. Bu, nakil ekibi tarafından belirlenen özel bir takvime göre yapılır.

Her zaman Unutulması Gereken:

Kanser tedavisi gören bir hasta, herhangi bir aşı yaptırmadan önce mutlaka tedavi eden onkologuyla konuşmalı ve onun tavsiyesine uymalıdır. Doktor, hastanın bireysel durumuna göre en uygun kararı verecektir.