Kanser Hastaları İçin Rehabilitasyon ve Fizik Tedavi Nedir?

Kanser tedavisi, hastaların fiziksel kapasititelerinde önemli değişikliklere yol açabilir. Ameliyatlar, kemoterapi, radyoterapi ve diğer tedaviler; yorgunluk, ağrı, kas güçsüzlüğü, eklem sertliği, denge problemleri, lenfödem (şişlik) ve genel kondisyon kaybına neden olabilir. Kanser rehabilitasyonu ve fizik tedavi, bu sorunları yönetmeye, fonksiyonel bağımsızlığı yeniden kazanmaya ve hastanın yaşam kalitesini artırmaya odaklanan kapsamlı bir yaklaşımdır.

Kanser Rehabilitasyonunun Amaçları:

Fiziksel Fonksiyonları İyileştirme: Kas gücünü, esnekliği, dengeyi ve koordinasyonu artırarak hastanın günlük aktivitelerini (yürüme, giyinme, yemek yeme) daha kolay yapmasını sağlamak.
Ağrı Yönetimi: Tedaviye bağlı veya hastalığın kendisine bağlı ağrıları azaltmak için çeşitli fizik tedavi yöntemleri (terapötik egzersizler, manuel terapi, elektroterapi) kullanmak.
Yorgunlukla Başa Çıkma: Kanserle ilişkili yorgunluğu azaltmak ve enerji seviyesini artırmak için uygun egzersiz programları tasarlamak.
Yan Etki Yönetimi: Lenfödem (kol veya bacakta şişlik), nöropati (sinir hasarı), sertlik, fibrozis (doku sertleşmesi) gibi spesifik tedavi yan etkilerine yönelik özel tedaviler uygulamak.
Yaşam Kalitesini Artırma: Hastaların sosyal, mesleki ve kişisel aktivitelerine geri dönebilmelerini sağlayarak genel yaşam kalitesini iyileştirmek.
Psikolojik İyilik Hali: Fiziksel iyileşme, hastaların kendilerine olan güvenini artırır ve depresyon, anksiyete gibi psikolojik sorunlarla başa çıkmalarına yardımcı olur.

Kanser Rehabilitasyonunda Uygulanan Yöntemler:

Kanser rehabilitasyonu, multidisipliner bir ekip tarafından yürütülür ve genellikle fizik tedavi uzmanları, fizyoterapistler, egzersiz fizyologları, ergoterapistler, konuşma terapistleri ve beslenme uzmanlarını içerebilir. Uygulanan yöntemler hastanın ihtiyaçlarına göre şekillenir:

Fizik Tedavi ve Egzersiz Programları:
- Aerobik Egzersizler: Yürüyüş, bisiklet, yüzme gibi kalp ve dolaşım sistemini güçlendiren egzersizler.
- Güçlendirme Egzersizleri: Vücut ağırlığı, direnç bantları veya hafif ağırlıklarla yapılan kas güçlendirme hareketleri.
- Esneklik Egzersizleri: Germe ve esneme hareketleri ile eklem hareket açıklığını artırma.
- Denge ve Koordinasyon Egzersizleri: Düşme riskini azaltmaya yönelik egzersizler.
Manuel Terapi: Masaj, mobilizasyon gibi elle uygulanan teknikler.
Lenfödem Tedavisi: Özellikle meme kanseri sonrası kol şişliği (lenfödem) yaşayan hastalarda uygulanan özel masaj (manuel lenfatik drenaj), kompresyon giysileri ve egzersizler.
Ergoterapi: Hastaların günlük yaşam aktivitelerini (giyinme, yemek hazırlama, banyo yapma) daha kolay ve bağımsız bir şekilde yapabilmeleri için adaptasyonlar ve stratejiler öğretme.
Konuşma Terapisi: Baş-boyun kanseri gibi durumlarda yutma veya konuşma zorluğu yaşayan hastalara destek.
Ağrı Yönetimi: Ağrı kesici ilaçlarla birlikte fizik tedavi teknikleri ve egzersizlerle ağrının azaltılması.

Ne Zaman Başlanmalı?

Kanser rehabilitasyonu, kanser teşhisi konulduğu andan itibaren, tedavi süresince ve tedavi sonrasında hastanın ihtiyaçlarına göre herhangi bir aşamada başlayabilir. Erken başlanması, tedaviye bağlı komplikasyonları önlemede veya hafifletmede daha etkili olabilir.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon, kanser hastalarının sadece hayatta kalmalarını değil, aynı zamanda fiziksel ve zihinsel olarak tam bir yaşam kalitesiyle yaşamalarını sağlamak için vazgeçilmez bir destektir.