Hepatoselüler karsinom (HCC), karaciğerin ana hücrelerinden (hepatositlerden) gelişen en yaygın kanser türüdür. Genellikle karaciğerin düzgün işlevini bozan, uzun süreli karaciğer hastalıkları sonucu ortaya çıkar. Hepatoselüler karsinom, karaciğerin primer (ilk oluşan) kanseri olarak kabul edilir ve diğer organlara metastaz yapabilir. HCC, karaciğerin ileri evre hastalıklarıyla, özellikle siroz ve hepatit gibi durumlarla ilişkilidir. Diğer kanser türlerine göre daha geç dönemde teşhis edilir, çünkü erken evrelerde belirgin bir semptom göstermez.
Hepatoselüler karsinomun gelişiminde rol oynayan bir dizi risk faktörü bulunmaktadır:
📌Kronik Hepatit B ve C Enfeksiyonları: Hepatit B ve C virüsleri, karaciğerin iltihaplanmasına ve zamanla siroza yol açarak hepatoselüler karsinom gelişme riskini artırır.
📌Siroz: Karaciğerin fibrozis (yara dokusu) sonucu sağlıklı karaciğer dokusunun hasar görmesi, HCC için önemli bir risk faktörüdür.
📌Alkol Bağımlılığı: Uzun süreli aşırı alkol tüketimi, karaciğerin hasar görmesine ve siroza yol açabilir, bu da HCC riskini artırır.
📌Obezite ve Diyabet: Obezite ve diyabet, karaciğerde yağ birikmesine ve karaciğerin düzgün çalışmamasına yol açarak kanser riskini artırır.
📌Aflatoksin Maruziyeti: Aflatoksin, bazı mantarların ürettiği toksik maddelerdir ve uzun süre maruz kalmak HCC'ye neden olabilir.
📌Genetik Yatkınlık: Ailede karaciğer kanseri geçmişi bulunan kişilerde risk artmaktadır.
📌İleri Yaş: HCC, genellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerde daha sık görülür.
Hepatoselüler karsinomdan korunmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
✅Hepatit B ve C Aşılaması ve Tedavisi: Hepatit B aşısı ile Hepatit B enfeksiyonundan korunmak mümkündür. Ayrıca, Hepatit C'nin tedavi edilmesi, HCC riskini önemli ölçüde azaltabilir.
✅Alkol Tüketiminin Azaltılması: Aşırı alkol tüketiminden kaçınılmalı ve karaciğerin sağlığı korunmalıdır.
✅Sağlıklı Beslenme ve Düzenli Egzersiz: Obeziteyi ve diyabeti önlemek için sağlıklı beslenme alışkanlıkları benimsenmeli ve düzenli egzersiz yapılmalıdır.
✅Düzenli Sağlık Kontrolleri: Özellikle sirozu olan veya hepatit B ve C gibi karaciğer hastalıkları geçiren bireyler düzenli aralıklarla sağlık taramaları yaptırmalıdır.
✅İyi Hijyen: Hepatit B ve C virüslerinin yayılmaması için hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.
✅Aflatoksinlerden Kaçınma: Gıda maddelerinde aflatoksin bulunmadığından emin olunmalıdır.
Hepatoselüler karsinomun evrelemesi, tümörün büyüklüğünü, karaciğerin yayılma durumunu ve diğer organlara metastaz yapıp yapmadığını belirlemek için yapılır. Genellikle TNM sistemi kullanılır:
T (Tümör): Tümörün karaciğerdeki büyüklüğünü ve yerini belirtir.
T1: Tek bir tümör vardır ve karaciğerdeki diğer yapılar etkilenmemiştir.
T2: Birden fazla tümör vardır, ancak karaciğerin diğer bölgeleri etkilenmemiştir.
T3: Kanser, karaciğerin ana damarlarına yayılabilir.
T4: Kanser, karaciğerin çevresindeki organlara yayılmıştır.
N (Lenf Düğümleri): Kanserin lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını gösterir.
N0: Lenf düğümleri etkilenmemiştir.
N1: Lenf düğümleri etkilenmiştir.
M (Metastaz): Kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını belirler.
M0: Metastaz yoktur.
M1: Metastaz vardır.
HCC tedavisi, hastalığın evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir:
🔸Evre I: Kanser henüz karaciğerin bir bölgesinde sınırlıysa, cerrahi tedavi (karaciğerin etkilenen kısmının çıkarılması) tercih edilir. Eğer cerrahiden sonra tümör tekrarlarsa, karaciğer nakli düşünülebilir.
🔸Evre II: Kanserin birden fazla noktada yayılması durumunda, cerrahi müdahale sınırlı olabilir. Bu evrede, kemoterapi, radyoterapi veya ablasyon tedavileri gibi seçenekler değerlendirilebilir.
🔸Evre III ve IV: İleri evre HCC'de kanserin uzak organlara yayılmasından dolayı cerrahi tedavi genellikle uygun değildir. Bu evrede, kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapiler kullanılır. Ayrıca, ağrı ve diğer semptomların yönetilmesine yönelik palyatif bakım da uygulanabilir.
Hepatoselüler karsinom tedavisinde son yıllarda gelişen sistemik tedavi seçenekleri şunlardır:
🔹Kemoterapi: kemoterapinin sınırlı faydası vardır. Bu ilaçlar, kanser hücrelerinin büyümesini engellemeye yardımcı olur.
🔹Hedefe Yönelik Tedavi: Sorafenib, Regorafenib, ve Cabozantinib gibi ilaçlar, HCC'nin hücre yüzeyindeki özel hedefleri hedef alarak tümörleri küçültmeye yardımcı olabilir.
🔹İmmünoterapiler: Atezolizumab, Nivolumab ve Pembrolizumab gibi immünoterapiler, bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücrelerine karşı savaşmasını sağlar.
🔹Radyoterapi: HCC'de, tümörün boyutunu küçültmek ve semptomları hafifletmek için radyoterapi kullanılabilir.
🔹Ablasyon Tedavisi: Karaciğerin kanserli bölgesine ısı, soğuk veya alkol enjekte edilerek tümörlerin yok edilmesi sağlanabilir.
Hepatoselüler karsinom (HCC), karaciğerin en yaygın primer kanseridir ve genellikle siroz veya kronik hepatit B ve C enfeksiyonu gibi altta yatan karaciğer hastalıklarıyla ilişkilidir.
HCC’de Sağkalım Oranları ve Yaşam Süresi
HCC’nin sağkalımı, hastalığın evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve tedaviye yanıtına göre değişir.
➥ Evreye Göre 5 Yıllık Sağkalım Oranları:
Erken evre (Evre I – Lokalize tümör, cerrahi veya transplant uygulanabilir): %50-70
Orta evre (Evre II-III – Tümör büyük veya damarsal invazyon var, ancak metastaz yok): %20-40
İleri evre (Evre IV – Metastatik hastalık): %2-10
➥ Ortalama Yaşam Süresi
Erken evrede cerrahi veya transplant uygulanabilen hastalarda: 5 yıl veya daha fazla
Lokal ileri evrede, TACE (transarteryel kemoembolizasyon) veya hedefe yönelik tedavi (sorafenib, lenvatinib) ile: 2-4 yıl
Metastatik hastalıkta sistemik tedavilerle: 6-12 ay
➥ HCC’de Sağkalımı Etkileyen Faktörler
Tümörün evresi ve büyüklüğü
Altta yatan karaciğer hastalığı (siroz, hepatit B/C varlığı)
Cerrahi ya da transplant şansı olup olmaması
TACE, radyoterapi, immünoterapi ve hedefe yönelik tedavilere yanıt
➥ Tedavi Seçenekleri
Cerrahi rezeksiyon: Küçük tümörlü ve iyi karaciğer fonksiyonuna sahip hastalarda küratif olabilir.
Karaciğer nakli: Uygun hastalar için en iyi sağkalım oranını sunar.
TACE/TARE: Orta evre hastalarda tümör büyümesini yavaşlatır.
Sistemik tedavi: Sorafenib, lenvatinib, immunoterapi (atezolizumab + bevacizumab) ileri evre hastalarda sağkalımı uzatabilir.
Copyright 2025 | Doç. Dr. Abdullah Sakin | Tıbbi Onkoloji (Kanser) Uzmanı
Doç. Dr. Abdullah Sakin
Hakkımda
İletişim
