Girişimsel Onkolojik Tedaviler

Girişimsel Onkolojik Tedaviler, radyoloji ve onkoloji alanlarının kesişiminde yer alan, minimal invaziv yöntemlerle kanserli dokuya doğrudan veya çok yakından müdahale etmeyi amaçlayan tedavi yaklaşımlarıdır. Bu tedaviler, genellikle görüntüleme rehberliği (ultrason, BT) altında yapılır. Amaç, sağlıklı dokuya verilen zararı en aza indirirken, tümöre yüksek dozda tedavi uygulamak veya tümörü doğrudan yok etmektir. Özellikle cerrahiye uygun olmayan veya diğer tedavilere dirençli hastalarda önemli bir seçenek sunarlar.

Girişimsel Onkolojik Tedaviler Nedir ve Nasıl Etki Eder?

Bu tedaviler, tümörün beslenme damarlarını bloke etmek, tümör hücrelerini fiziksel olarak yok etmek (ısı, soğuk, elektrik) veya doğrudan tümörün içine yüksek konsantrasyonda ilaç/radyoaktif madde vermek gibi yöntemlerle kansere karşı savaşır.

🔸 Temel Etki Mekanizmaları:
- Hedefe Yönelik Yıkım (Ablasyon): Tümör hücrelerini ısı, soğuk veya elektrik gibi fiziksel enerjilerle doğrudan yok etmeyi amaçlar.
- Tümör Beslenmesini Kesme (Embolizasyon): Tümörü besleyen atardamarları tıkayarak kanser hücrelerinin oksijen ve besin tedarikini keser.
- Lokal İlaç/Radyasyon Konsantrasyonu: Tedavi edici maddeleri doğrudan tümörün içine veya yakınına vererek sistemik yan etkileri azaltır ve lokal etkiyi artırır.

Girişimsel Onkolojik Tedavilerin Alt Tipleri

1. TACE (Transarteryel Kemoembolizasyon)

Anjiyografi rehberliğinde tümörü besleyen küçük atardamarlara kemoterapi ilacı ve tıkayıcı maddeler enjekte edilir. Bu işlem, tümörün kan akışını keser ve yüksek konsantrasyonlu kemoterapiyi doğrudan tümöre hapseder.

📌 Kullanım Alanları: Primer karaciğer kanseri (Hepatosellüler Karsinom - HCC), karaciğere yayılmış bazı kanserler (kolorektal kanser metastazları, nöroendokrin tümörler).

2. RFA (Radyofrekans Ablasyon)

Görüntüleme rehberliğinde tümörün içine ince bir prob yerleştirilir ve bu probdan radyofrekans akımı geçirilerek tümörlü doku ısıyla (60-100°C) yakılır (koagülasyon nekrozu).

📌 Kullanım Alanları: Küçük karaciğer tümörleri, böbrek tümörleri, akciğer tümörleri, kemik metastazları.

3. Kriyoablasyon (Dondurarak Tedavi)

Görüntüleme rehberliğinde tümörün içine ince iğneler (kriyoprob) yerleştirilir ve bu iğneler aracılığıyla çok düşük sıcaklıktaki gazlar gönderilerek tümör dokusunda "buz topu" oluşturulur. Aşırı soğuk, hücre ölümüne yol açar.

📌 Kullanım Alanları: Böbrek tümörleri, akciğer tümörleri, karaciğer tümörleri, kemik metastazları, prostat kanseri.

4. Y90 Radyoembolizasyon (TARE)

İçlerinde Yitriyum-90 (Y90) adı verilen radyoaktif izotopu içeren mikroskobik küreler, tümörü besleyen damarlara enjekte edilir. Bu küreler, tümörün içindeki kılcal damarlara yerleşir ve kısa menzilli radyasyon yayarak kanser hücrelerini lokal olarak yok eder.

📌 Kullanım Alanları: Primer karaciğer kanseri (HCC), karaciğere yayılmış diğer kanserlerin tedavisi.

5. Diğer Yöntemler

🔸 İridyum Brakiterapi: Radyoaktif İridyum-192 kaynaklarının kısa bir süre için doğrudan tümörün içine yerleştirildiği bir radyoterapi türüdür.
🔸 Fotodinamik Terapi (PDT): Işığa duyarlı bir ilacın damardan verilip ardından tümör bölgesine özel bir lazer ışığı uygulanmasıyla kanser hücrelerinin yok edildiği bir tedavidir.
🔸 Yüksek Yoğunluklu Odaklanmış Ultrason (HIFU): Vücut dışından odaklanmış yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak tümörlü dokuyu ısıtıp yok eden non-invaziv bir yöntemdir.

Avantajları

✅ Minimal İnvaziv: Daha az ağrı, daha az kan kaybı, daha kısa hastanede kalış süresi ve daha hızlı iyileşme sağlar.
✅ Lokalize Etki: Sağlıklı dokulara verilen zarar ve sistemik yan etkiler minimize edilir.
✅ Cerrahiye Uygun Olmayan Hastalarda Seçenek: Cerrahiye alınamayan hastalar için önemli bir alternatiftir.
✅ Tekrarlanabilirlik: Gerekirse bazı yöntemler tekrarlanabilir.
✅ Semptom Kontrolü: Ağrı, kanama gibi tümörle ilişkili semptomları hızla giderebilir.

Dezavantajları

❌ Kapsam Sınırlaması: Genellikle sınırlı sayıda ve boyutta tümör için uygundurlar. Yaygın tümörlerde tek başına yeterli olmayabilirler.
❌ Tümörün Konumu: Hassas organlara yakın tümörler bu tedaviler için uygun olmayabilir.
❌ Deneyim Gerekliliği: Özel eğitimli ve deneyimli hekimler tarafından yapılması gereken hassas prosedürlerdir.
❌ Yan Etki Riski: İşlemle ilişkili enfeksiyon, kanama, damar hasarı veya komşu organlara zarar verme riski taşıyabilirler.
❌ Tekrarlama Riski: Tümörün tamamen yok edilmediği durumlarda nüks riski bulunur.