Gestasyonel trofoblastik hastalık (GTH), gebelikle ilişkili bir grup anormal hücre büyümesi ve gelişmesidir. Bu hastalık, gebelik sırasında trofoblast adı verilen hücrelerin anormal şekilde çoğalmasıyla başlar. Trofoblastlar, plasenta dokusunun temel hücreleri olup, gebelikte bebeğin beslenmesini sağlayan kan damarlarını geliştirir. Ancak bu hastalıkta, bu hücrelerin aşırı ve anormal bir şekilde büyümesi söz konusu olabilir. GTH'nin birkaç farklı tipi vardır ve bunlar benign (iyi huylu) veya malign (kötü huylu) olabilir.
GTH, genellikle molar gebelik veya koryokarsinom gibi durumlar ile ilişkilidir. Molar gebelikte, döllenmiş bir yumurta normal bir embriyo yerine anormal trofoblast hücreleri üretir ve bu, şiddetli komplikasyonlara yol açabilir. Koryokarsinom, trofoblast hücrelerinin malign bir şekilde çoğalması sonucu gelişen bir kanser türüdür. Gestasyonel trofoblastik kanserler, erken evrede teşhis edilirse tedavi edilebilir, ancak tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Gestasyonel trofoblastik hastalık gelişimine yol açabilecek bazı risk faktörleri şunlardır:
📌Yaş: 20 yaş altı ve 35 yaş üzeri kadınlarda gestasyonel trofoblastik hastalık riski daha yüksektir.
📌Molar Gebelik Öyküsü: Daha önce molar gebelik geçirmiş olan kadınlar, bu hastalığın yeniden gelişme riski taşıyabilirler.
📌Gebelik Tipi: İlk gebelikler ve bazı çoklu gebelikler (ikizler vb.) bu hastalığa zemin hazırlayabilir.
📌Genetik Faktörler: Genetik yatkınlık, bazı kadınlarda bu hastalığın gelişmesinde etkili olabilir.
📌Tarihsel Geçmiş: Daha önce koryokarsinom veya başka bir trofoblastik hastalık geçirmiş kişilerde tekrarlama riski vardır.
Gestasyonel trofoblastik hastalık kanserinden korunmak için aşağıdaki önlemler önerilebilir:
✅Erken Tanı ve İzleme: Gebelik sırasında düzenli jinekolojik muayeneler, molar gebelik gibi erken evrelerde tespit edilebilecek durumların saptanmasına yardımcı olabilir.
✅Molar Gebelik Riski Taşıyan Bireyler İçin İzleme: Molar gebelik geçiren kadınların, gebelik sonrası düzenli takiplerle sağlık durumlarını izlemeleri gerekmektedir.
✅Sağlıklı Yaşam Tarzı: Sağlıklı bir yaşam tarzı, genetik faktörleri kontrol etmenin yanı sıra, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine de yardımcı olabilir.
✅Gebelik Yönetimi: Riskli gebelikleri yönetmek için uzman bir sağlık profesyoneliyle çalışmak, komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir.
Gestasyonel trofoblastik hastalık (GTH), gebelik sırasında plasentayı oluşturan trofoblast hücrelerinin anormal büyümesi sonucu ortaya çıkan bir grup durumu ifade eder. En sık görülen şekli mol gebeliği (üzüm gebeliği) olmakla birlikte, invaziv mol ve koryokarsinom gibi daha nadir vePotansiyel olarak malign formları da bulunur. Bulgular, hastalığın tipine ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir:
Mol Gebeliği (Hidatidiform Mol):
Vajinal kanama: En sık görülen belirtidir. Kanama, hafif lekelenmeden yoğun kanamaya kadar değişebilir ve genellikle gebeliğin ilk trimesterinde ortaya çıkar.
Aşırı bulantı ve kusma (hiperemezis gravidarum): Normal gebelikte görülen bulantı ve kusmalardan daha şiddetli olabilir.
Rahimde hızlı büyüme: Rahim, beklenen gebelik haftasına göre daha büyük olabilir.
Yüksek hCG seviyeleri: Gebelik hormonu olan human koryonik gonadotropin (hCG) seviyeleri normal gebeliklere göre çok daha yüksek olabilir.
Vajinadan üzüm tanesi benzeri doku parçalarının atılması: Bu, mol gebeliğine özgü bir belirtidir.
Preeklampsi belirtileri (erken başlangıçlı): Nadiren gebeliğin erken dönemlerinde yüksek tansiyon ve proteinüri gibi preeklampsi belirtileri görülebilir.
Teka lutein kistleri: Yumurtalıklarda sıvı dolu kistler oluşabilir ve pelvik ağrıya neden olabilir.
İnvaziv Mol:
Mol gebeliği sonrası hCG seviyelerinin düşmemesi veya yükselmesi.
Devam eden vajinal kanama.
Pelvik ağrı.
Nadiren metastaz bağlı semptomlar (örneğin, akciğer metastazı durumunda öksürük, nefes darlığı).
Koryokarsinom:
Mol gebeliği, normal doğum, düşük veya dış gebelik sonrası ortaya çıkabilir.
Anormal vajinal kanama: En sık görülen belirtidir.
Düzensiz adet döngüleri veya amenore.
Pelvik ağrı.
Metastazlara bağlı semptomlar (en sık akciğer ve vajina olmak üzere diğer organlara yayılabilir):
Akciğer metastazı: Öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, hemoptizi (kanlı balgam).
Vajina metastazı: Vajinada kanamalı kitleler.
Diğer organlara (beyin, karaciğer vb.) metastaz bağlı nörolojik veya diğer sistemik belirtiler.
Plasental Site Trofoblastik Tümör (PSTT) ve Epiteloid Trofoblastik Tümör (ETT):
Bunlar GTH'nin daha nadir formlarıdır.
Düzensiz vajinal kanama en sık görülen belirtidir.
hCG seviyeleri genellikle mol ve koryokarsinomdaki kadar yüksek değildir.
ETT'de hCG normal sınırlarda veya hafifçe yüksek olabilir.
GTH teşhisi, klinik bulgular, görüntüleme yöntemleri ve hCG düzeylerinin takibi ile konulur. Kesin tanı genellikle patolojik inceleme ile doğrulanır:
Klinik Değerlendirme: Doktor, hastanın semptomlarını, adet öyküsünü ve gebelik geçmişini değerlendirir. Pelvik muayene yapılır.
Serum hCG Ölçümü: GTH'de hCG seviyeleri genellikle normal gebeliklere göre anlamlı derecede yüksektir. hCG seviyelerinin seri takibi tanı ve tedavi yanıtının değerlendirilmesinde kritik öneme sahiptir.
Transvajinal Ultrasonografi (TVUS): Mol gebeliğinin tanısında sıklıkla kullanılır. Rahim içinde karakteristik "kar yağdı manzarası" veya üzüm salkımına benzer görünüm saptanabilir. Teka lutein kistleri de görülebilir.
Küretaj ve Patolojik İnceleme: Mol gebeliğinden şüpheleniliyorsa, rahim içindeki anormal dokunun vakum küretaj yöntemiyle boşaltılması ve ardından materyalin patolojik incelemesi kesin tanıyı koydurur. Patolog, trofoblastik hücrelerin anormal proliferasyonunu ve hidropik villusları değerlendirir.
Görüntüleme Yöntemleri (Yayılımı Değerlendirmek İçin): Malign GTH (invaziv mol ve koryokarsinom) tanısı konulduktan sonra veya şüphelenildiğinde, hastalığın yayılımını değerlendirmek için görüntüleme yöntemleri kullanılır:
Akciğer Grafisi: Akciğer metastazını kontrol etmek için ilk basamak görüntülemedir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Toraks, abdomen ve pelvisin BT taraması metastazları değerlendirmede önemlidir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Özellikle beyin ve karaciğer metastazlarını değerlendirmede faydalı olabilir.
Pozitron Emisyon Tomografisi-Bilgisayarlı Tomografi (PET-BT): Özellikle dirençli veya nüks eden vakalarda metastazları saptamada ve tedavi yanıtını değerlendirmede kullanılabilir.
Evreleme: Malign GTH tanısı konulduktan sonra, hastalığın yaygınlığını belirlemek için evreleme yapılır. FIGO (Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu) evreleme sistemi kullanılır.
Gestasyonel trofoblastik hastalık kanserinin evrelemesi, kanserin yayılma derecesini belirlemek amacıyla yapılır. Evrelemede kullanılan sistem genellikle FIGO (Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu) tarafından önerilen sınıflandırmaya dayanır.
🔸Evre I: Kanser yalnızca rahimde, trofoblast dokusunda yerleşiktir.
🔸Evre II: Kanser, rahim dışında, fakat çevre organlara (örneğin, vajina veya yumurtalıklar) yayılmamıştır.
🔸Evre III: Kanser, pelvik bölgeden daha uzak organlara, lenf düğümlerine veya akciğerlere yayılmaya başlamıştır.
🔸Evre IV: Kanser, uzak organlara, örneğin karaciğer veya beyin gibi vücuda yayılmıştır.
Evrelemenin doğru yapılması, tedavi planlaması açısından çok önemlidir.
Gestasyonel trofoblastik hastalık kanserinin tedavisi, kanserin evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir:
Evre I (Sınırlı Kanser):
Cerrahi Müdahale: Kanser yalnızca rahimde sınırlıysa, rahim alınarak kanserli doku temizlenebilir.
Kemoterapi: Cerrahiden sonra, kanser hücrelerinin geri dönmemesi için kemoterapi uygulanabilir.
Evre II ve III (Yayılmış Kanser):
Kemoterapi: Bu evrelerde kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek ve hastalığın yayılmasını engellemek amacıyla kullanılır. Methotrexate ve Etoposid gibi ilaçlar yaygın olarak kullanılır.
Cerrahi Müdahale: İleri evrelerde, pelvik organlar ve lenf düğümleri gibi metastaz bölgeleri cerrahi olarak çıkarılabilir.
Evre IV (Uzak Yayılım):
Gelişmiş Kemoterapi ve İmmünoterapiler: Kanserin uzak organlara yayılması durumunda, kemoterapi ve immünoterapiler kullanılır. Kemoterapi tedavisi, kanser hücrelerinin öldürülmesi için güçlü ilaçlar içerir.
Radyoterapi: Bazı durumlarda, belirli organlarda kanser hücrelerini öldürmek için radyoterapi kullanılabilir.
Gestasyonel trofoblastik hastalık kanserinin tedavisinde güncel sistemik tedavi seçenekleri şunlardır:
🔹Kemoterapi:
Methotrexate: Molar gebelik ve koryokarsinom tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir kemoterapi ilacıdır.
Etoposid ve Daktinomycin: Bu ilaçlar da, kanserin tedavisinde kullanılır ve trofoblastik hücreleri öldürmeye yardımcı olur.
🔹Radyoterapi:
Radyoterapi, kanserin belirli bölgelere, özellikle vücudun uzak organlarına yayıldığı durumlarda uygulanabilir.
🔹İmmünoterapiler:
Pembrolizumab ve Nivolumab gibi immünoterapiler, bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücrelerinin hedef alınmasını sağlar. Bu tedavi, metastatik veya ileri evre hastalar için etkili olabilir.
🔹Hedefe Yönelik Tedavi:
Genetik testler yapılabilir ve hedefe yönelik tedaviler, kanserin özel mutasyonlarını hedef alarak daha etkili bir tedavi sağlar.
Gestasyonel trofoblastik hastalık (GTH), gebelik sırasında plasentayı oluşturan hücrelerden kaynaklanan nadir ancak genellikle tedavi edilebilir bir kanser türüdür. GTH, mol hidatiform (üzüm gebeliği), invaziv mol, koryokarsinom ve plasental yerleşimli trofoblastik tümör (PSTT) gibi farklı alt tipleri içerir.
➤ Sağkalımı Etkileyen Faktörler
Hastalığın evresi ve yayılım durumu
Hastalığın tipi (örneğin, mol hidatiformun malign formları genellikle daha iyi yanıt verir)
Tedaviye yanıt (kemoterapiye duyarlılık önemlidir)
Hastalığın nüks edip etmemesi
Copyright 2025 | Doç. Dr. Abdullah Sakin | Tıbbi Onkoloji (Kanser) Uzmanı
Doç. Dr. Abdullah Sakin
Hakkımda
İletişim
