Skuamöz hücreli cilt kanseri (SCC), cildin üst tabakasındaki skuamöz hücrelerden kaynaklanan kanserli hücrelerin büyümesidir. Genellikle cildin güneşe maruz kalan bölgelerinde (yüz, kulaklar, boyun, eller, ellerin sırtı gibi) görülür. SCC, cilt kanserlerinin ikinci en yaygın türüdür ve bazen çevre dokulara ve lenf düğümlerine yayılabilir. Erken evrelerde tedavi edilebilirken, ilerleyen evrelerde tedavi daha karmaşık hale gelebilir.
Skuamöz hücreli cilt kanseri gelişmesinde çeşitli risk faktörleri bulunur:
📌Güneş Işığına Maruz Kalma: UV ışınlarına uzun süreli maruz kalma, skuamöz hücreli cilt kanserinin en önemli risk faktörüdür. Bu, özellikle açık tenli bireylerde daha fazla görülür.
📌Yaş: Yaşlanma ile birlikte cilt hücrelerinin hasar görme riski artar. 50 yaşın üzerindeki bireylerde daha yaygındır.
📌Açık Ten Rengi: Açık tenli bireyler, ciltlerinde daha az melanin bulunduğu için UV ışınlarına karşı daha hassastır.
📌Zayıf Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, örneğin organ nakli yapılmış bireylerde, SCC riski artar.
📌Kimyasal Maruziyet: Arsenik gibi bazı kimyasal maddelere maruz kalma, SCC gelişme riskini artırabilir.
📌Sigara İçmek: Sigara içmek, özellikle dudaklar gibi alanlarda SCC riskini artırabilir.
📌Derin Güneş Yanıkları: Özellikle çocukluk döneminde sıkça güneş yanığı geçirmek, bu kanser türüne yol açabilir.
Skuamöz hücreli cilt kanserinden korunmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
✅Güneş Koruyucu Kullanımı: Ultraviyole ışınlardan korunmak için düzenli olarak yüksek koruma faktörlü güneş koruyucular kullanılmalıdır (SPF 30 veya daha yüksek).
✅Koruyucu Giysiler Giymek: Güneş ışığından korunmak için geniş kenarlı şapkalar, güneş gözlükleri ve uzun kollu giysiler tercih edilmelidir.
✅Güneşe Maruz Kalma Süresini Kısıtlamak: Güneşin en yoğun olduğu 10:00-16:00 saatleri arasında dışarıda vakit geçirmekten kaçınılmalıdır.
✅Düzenli Cilt Muayeneleri: Ciltte herhangi bir değişiklik, yara veya anormal büyümeler fark edildiğinde bir dermatolog ile görüşülmelidir.
✅Solaryumdan Kaçınmak: Solaryum cihazları cilt kanseri riskini artırabilir. Güneş ışığına benzer ışınlardan kaçınılmalıdır.
Skuamöz hücreli cilt kanseri evrelemesi genellikle kanserin büyüklüğüne ve çevre dokulara yayılma durumuna göre yapılır. Evreleme aşağıdaki şekilde yapılabilir:
🔸Evre 0: Kanser, sadece cildin üst tabakasında (epidermis) sınırlıdır ve henüz derin dokulara yayılmamıştır.
🔸Evre I: Kanser, cilt altındaki dokulara (dermis) yayılmaya başlamış olabilir ancak çevre dokulara veya lenf düğümlerine yayılmamıştır.
🔸Evre II: Kanser, çevre dokulara yayılabilir. Lenf düğümleri genellikle etkilenmemiştir.
🔸Evre III: Kanser, çevre dokulara ve lenf düğümlerine yayılmıştır. Bazen daha derin dokulara veya diğer organlara sıçramış olabilir.
🔸Evre IV: Kanser, uzak organlara (akciğerler, karaciğer gibi) yayılabilir.
Skuamöz hücreli cilt kanseri tedavisi, kanserin evresine göre değişir:
🔹Evre 0: Kanser bu evrede cildin üst tabakasında sınırlıdır. Bu evrede genellikle kanserli hücreler cerrahi olarak çıkarılır. Ayrıca, kriyoterapi (dondurma tedavisi) veya fotodinamik tedavi de kullanılabilir.
🔹Evre I: Kanserin daha derinlere yayıldığı bu evrede cerrahi müdahale genellikle tercih edilir. Ayrıca radyoterapi de kullanılabilir.
🔹Evre II: Cerrahi tedavi ve radyoterapi birlikte kullanılabilir. Lenf düğümleri etkilenmişse, bu düğümler de cerrahi olarak çıkarılabilir.
🔹Evre III: Kanser çevre dokulara ve lenf düğümlerine yayıldığında, cerrahi müdahale, radyoterapi ve kemoterapi kullanılabilir. Kanserin daha ileri evrelerinde immünoterapiler de tercih edilebilir.
🔹Evre IV: Uzak organlara yayılmış olan SCC, tedavi açısından daha karmaşıktır. Bu evrede, kemoterapi, immünoterapiler ve hedefe yönelik tedavi seçenekleri kullanılabilir.
Skuamöz hücreli cilt kanserinin tedavisinde kullanılan bazı güncel sistemik tedavi yöntemleri şunlardır:
➤ İmmünoterapiler: İmmünoterapiler, bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı harekete geçirir. Bu tedavi, metastatik SCC durumlarında etkin olabilir.
➤ Hedefe Yönelik Tedaviler: SCC'nin genetik özelliklerine göre, bazı tedaviler kanserin büyümesini hedefleyebilir. Bu tedaviler, kanserin hızlı bir şekilde yayılmasını engellemeye yardımcı olabilir.
➤ Kemoterapi: SCC'nin ileri evrelerinde kemoterapi uygulanabilir. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmeye yönelik ilaç tedavisidir.
➤ Radyoterapi: Yüksek dozda radyasyon, kanserli hücreleri öldürmek için kullanılabilir. Radyoterapi, cerrahi müdahale sonrası kalan kanser hücrelerini hedef alabilir.
Skuamöz hücreli cilt kanseri (SCC), en sık görülen ikinci cilt kanseri türüdür. Genellikle iyi seyirli olmasına rağmen bazı durumlarda agresif davranabilir ve metastaz yapabilir. Sağkalım oranları tümörün evresi, boyutu, derinliği ve metastaz durumuna göre değişir.
Evreye Göre 5 Yıllık Sağkalım Oranları
Evre |
Tanım |
5 Yıllık Sağkalım |
---|---|---|
Evre 1 |
Sadece ciltle sınırlı, küçük ve yüzeyel tümör |
%95-99 |
Evre 2 |
Daha büyük (>2 cm) veya derin dokulara tutulum |
%80-90 |
Evre 3 |
Bölgesel lenf nodu yayılımı |
%50-75 |
Evre 4 |
Uzak organ metastazı (akciğer, karaciğer, kemik vb.) |
%10-30 |
Riskli Özellikler Sağkalımı Azaltır:
2 cm’den büyük tümör
Derin veya sinir tutulumlu tümör
Dudak, kulak, yüz bölgesi yerleşimi
İmmün sistem baskılanmış hastalar (organ nakli gibi)
Bölgesel lenf nodu tutulumu
Uzak metastaz varlığı
Genel Sağkalım Özet Tablosu
Durum |
5 Yıllık Sağkalım |
---|---|
Erken Evre (Lenf nodu veya metastaz yok) |
%90-99 |
Lenf Nodu Tutulumu |
%50-75 |
Uzak Metastaz |
%10-30 |
Copyright 2025 | Doç. Dr. Abdullah Sakin | Tıbbi Onkoloji (Kanser) Uzmanı