CAR T-hücre Tedavisi Nedir ve Hangi Kanserlerde Kullanılır?

CAR T-hücre Tedavisi Nedir ve Hangi Kanserlerde Kullanılır?

CAR T-hücre tedavisi, kanser tedavisinde hücresel immünoterapinin devrim niteliğinde bir formudur ve hastanın kendi bağışıklık hücrelerinin (T hücreleri) kanserle daha etkili bir şekilde savaşmak üzere genetik olarak yeniden programlanmasını içerir.

CAR T-hücre Tedavisi Nedir?

CAR T-hücre, açılımı "Kimerik Antijen Reseptörü T-hücresi" olan özel bir T hücresi türüdür. Tedavi süreci karmaşık ve kişiye özeldir ve genellikle şu adımları içerir:

1. T Hücrelerinin Toplanması (Aferez): Hastanın kanından T hücreleri toplanır. Bu işlem, kan bağışına benzer bir süreç olan aferez yöntemiyle yapılır.

2. Genetik Mühendislik: Toplanan T hücreleri bir laboratuvara gönderilir. Burada, özel bir virüs vektörü (zararsız hale getirilmiş bir virüs) kullanılarak, T hücrelerine Kimerik Antijen Reseptörü (CAR) adı verilen yapay bir gen eklenir.

3. CAR'ın Özellikleri: Bu CAR, iki ana bölümden oluşur:

   • Hedef Tanıma Bölümü: Kanser hücrelerinin yüzeyinde bulunan belirli bir proteine (antijen) bağlanabilen bir antikor benzeri yapı (örneğin, CD19 proteini).

   • T Hücresi Aktivasyon Bölümü: CAR, hedef proteine bağlandığında, T hücresini aktive eden ve kanser hücrelerini öldürmek için sinyal gönderen bir iç sinyalizasyon bölgesine sahiptir.

4. CAR T-hücrelerinin Çoğaltılması: Genetik olarak değiştirilmiş CAR T-hücreleri, laboratuvar ortamında milyonlarca kopyaya çoğaltılır. Bu süreç birkaç hafta sürebilir.

5. Lenfodepletion Kemoterapisi: CAR T-hücreleri hastaya verilmeden önce, hastaya genellikle hafif bir kemoterapi rejimi uygulanır. Bu, hastanın kendi mevcut T hücrelerinin sayısını azaltarak, yeni verilen CAR T-hücrelerinin vücutta daha iyi tutunmasını ve çoğalmasını sağlar.

6. CAR T-hücrelerinin İnfüzyonu: Hazırlanmış CAR T-hücreleri, IV (damar içi) infüzyon yoluyla hastaya geri verilir.

7. Kanser Hücrelerini Hedefleme ve Yok Etme: Vücuda giren CAR T-hücreleri, kanser hücrelerinin yüzeyindeki hedef antijeni tanır, onlara bağlanır ve kanser hücrelerini etkili bir şekilde yok eder. Ayrıca, çoğalarak ve vücutta uzun süre kalarak "canlı bir ilaç" gibi hareket edebilirler.

Hangi Kanserlerde Kullanılır?

CAR T-hücre tedavisi, şu anda özellikle hematolojik (kan) kanserlerde ve genellikle standart tedavilere yanıt vermeyen veya nükseden hastalarda kullanılmaktadır:

1. Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL): Özellikle çocuklarda ve genç yetişkinlerde, diğer tedavilere dirençli veya nüks eden B hücreli ALL vakalarında kullanılmaktadır.

2. Yaygın Büyük B Hücreli Lenfoma (DLBCL): Erişkinlerde, birden fazla tedaviye dirençli veya nüks eden DLBCL vakalarında onaylanmıştır.

3. Foliküler Lenfoma: Bazı tedavilere dirençli veya nüks eden Foliküler Lenfoma vakalarında.

4. Mantle Hücreli Lenfoma: Diğer tedavilere dirençli veya nüks eden Mantle Hücreli Lenfoma vakalarında.

5. Multipl Miyelom: Yakın zamanda, birden fazla tedavi almış ve dirençli Multiple Miyelom hastalarında (BCMA'yı hedefleyen CAR T-hücreleri) kullanım için onaylar almıştır.

Önemli Notlar:

• Ciddi Yan Etkiler: CAR T-hücre tedavisi, Sitokin Salınım Sendromu (CRS) ve Nörotoksisite gibi ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit edici yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle tedavi, özel olarak eğitimli merkezlerde ve yoğun bakım desteği ile uygulanır.

• Gelecek Potansiyeli: CAR T-hücre tedavisi, solid tümörlerde (meme, akciğer gibi) henüz aynı başarıyı gösterememiştir, ancak bu alandaki araştırmalar hızla devam etmektedir. Gelecekte daha fazla kanser türünde ve daha geniş bir hasta kitlesinde kullanılması beklenmektedir.

CAR T-hücre tedavisi, kanser tedavisinde önemli bir atılımı temsil etmektedir ve özellikle dirençli hematolojik kanserlerde hastalar için yeni bir umut kaynağı olmuştur.