Beslenme Tüpü (PEG) Kullanımı Nasıl Bir Süreçtir?

Beslenme Tüpü (PEG) Kullanımı Nasıl Bir Süreçtir?

Beslenme tüpü (PEG - Perkütan Endoskopik Gastrostomi), ağızdan yeterli besin alamayan veya yutma güçlüğü çeken (disfaji) kanser hastaları için doğrudan mideye veya ince bağırsağa (PEJ - Perkütan Endoskopik Jejunostomi) besin, sıvı ve ilaç verilmesini sağlayan bir yöntemdir. Bu, özellikle baş-boyun kanserleri, yemek borusu kanserleri veya beyin tümörleri gibi durumlarda, hastanın beslenme durumunu korumak ve tedaviye devamlılığını sağlamak için hayati bir destek olabilir.

PEG Kullanım Süreci:

A. Tüpün Yerleştirilmesi (Prosedür):

1. Değerlendirme: Öncelikle doktor, hastanın beslenme tüpüne gerçekten ihtiyacı olup olmadığını ve PEG için uygun aday olup olmadığını değerlendirir. Hastanın genel sağlık durumu, hastalığın evresi ve yutma yeteneği göz önünde bulundurulur.

2. Anestezi: Genellikle lokal anestezi ve sedasyon altında yapılır. Bazı durumlarda genel anestezi de tercih edilebilir.

3. Endoskopik İşlem: Bir gastroenterolog, ucunda kamera olan esnek bir tüpü (endoskop) ağızdan yemek borusu ve mideden aşağıya doğru ilerletir.

4. Cilt Girişi: Endoskopun ışığı, midenin karın duvarına yakın olduğu yeri belirlemeye yardımcı olur. Doktor, karın duvarına küçük bir kesi yapar.

5. Tüpün Yerleştirilmesi: Endoskop yardımıyla, mideden karın duvarına doğru küçük bir tünel açılır ve beslenme tüpü bu tünelden dışarıya doğru geçirilir. Tüpün midedeki ucu, mide duvarına bir "iç plaka" veya "balon" ile sabitlenir, dış ucu ise cilt üzerinde bir "dış tutucu" ile sabitlenir.

6. Bandaj ve İyileşme: Tüp yerleştirildikten sonra, dışarıdaki giriş yeri steril bir bandajla kapatılır. İlk birkaç gün hafif ağrı veya rahatsızlık normaldir. Giriş yeri genellikle 1-2 hafta içinde iyileşir.

B. Beslenme ve Bakım Süreci:

1. İlk Beslenme: Tüp yerleştirildikten hemen sonra beslenme yapılmaz. Genellikle ilk 24 saat içinde sadece su verilir, daha sonra yavaş yavaş özel beslenme solüsyonlarına geçilir.

2. Beslenme Solüsyonları: Diyetisyen tarafından hastanın ihtiyaçlarına özel olarak formüle edilmiş, sıvı haldeki beslenme solüsyonları (mama) kullanılır. Bu mamalar, protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineralleri içerir.

3. Uygulama Şekli:

   • Bolus Besleme: Belirli aralıklarla (örneğin günde 4-6 kez) şırınga veya özel bir torba ile mama verilir.

   • Devamlı Besleme: Bir beslenme pompası kullanılarak daha yavaş ve sürekli bir akışla mama verilir. Özellikle gece beslenmesi için tercih edilebilir.

4. İlaç Uygulaması: Oral yolla alınamayan ilaçlar, ezilip sıvılaştırılarak tüpten verilebilir.

5. Tüp Bakımı:

   • Giriş Yeri Temizliği: Tüpün ciltten çıktığı yerin düzenli olarak (genellikle günde bir kez) sabun ve suyla temizlenmesi ve kurulanması önemlidir. Enfeksiyon belirtileri (kızarıklık, şişlik, akıntı) için kontrol edilmelidir.

   • Tüpün Yıkanması: Tıkanmayı önlemek için her beslenme veya ilaç uygulamasından önce ve sonra tüp, su ile yıkanmalıdır.

   • Tüpün Çevrilmesi: Tüpün giriş yerinde cilde yapışmasını önlemek için günde bir kez hafifçe döndürülmesi önerilir.

6. Yan Etkiler ve Komplikasyonlar:

   • Enfeksiyon: Giriş yerinde enfeksiyon en yaygın komplikasyondur.

   • Tıkanma: Tüpün yeterince yıkanmaması sonucu tıkanabilir.

   • Kaçak: Besin veya mide sıvısı tüpün çevresinden sızabilir.

   • Bulantı/İshal: Yanlış mama hızı veya türü nedeniyle görülebilir.

   • Yerinden Çıkma: Tüpün yanlışlıkla yerinden çıkması.

   • Nadir fakat ciddi komplikasyonlar (kanama, organ delinmesi).

C. Tüpün Çıkarılması:

• Hasta tekrar ağızdan yeterli besin almaya başladığında veya tüpe artık ihtiyaç kalmadığında, doktor tarafından basit bir işlemle çıkarılabilir. Giriş yeri genellikle kendiliğinden kapanır.

PEG, kanser tedavisinde hastaların beslenme durumunu sürdürmelerine ve iyileşme süreçlerine destek olmalarına yardımcı olan önemli bir müdahaledir. Bakım konusunda hastaların ve bakıcıların tam olarak eğitilmesi kritik öneme sahiptir.