Appendiks Kanseri

Appendiks (Ek) Kanseri Nedir?

Appendiks kanseri, ince bağırsağın başlangıcı ile kalın bağırsağın birleşim noktasında bulunan, halk arasında "apandis" olarak bilinen organın nadir görülen tümörlerini ifade eder. Çoğu zaman tesadüfen, apandisit ameliyatı sırasında fark edilir. En yaygın türleri şunlardır:

✅Nöroendokrin Tümörler (NETs) – En sık görülen tipidir.
✅Müsinöz Adenokarsinom – Mukus üreten ve genellikle peritoneal yayılım gösteren agresif bir kanser türüdür.
✅Karsinoid Tümörler – Hormonal aktivite gösterebilir.
✅Signet-Hücreli Karsinom – Çok agresif seyreden nadir bir türdür.

Risk Faktörleri

Appendiks kanserinin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte bazı faktörler hastalık riskini artırabilir:

✅Yaş: 50 yaş üstü bireylerde daha sık görülür.
✅Genetik Yatkınlık: Ailesinde gastrointestinal kanser öyküsü olan bireylerde risk artabilir.
✅Sigara ve Alkol: Tüm gastrointestinal kanserlerde olduğu gibi, sigara ve aşırı alkol tüketimi riski artırabilir.
✅Kronik İnflamasyon: Crohn hastalığı veya kronik apandisit gibi inflamatuvar durumlar etkili olabilir.
✅Beslenme Faktörleri: Düşük lifli ve işlenmiş gıdalardan zengin diyetler riski artırabilir.

Korunma Yöntemleri

Appendiks kanserinden korunmak için şu önlemler alınabilir:

✅Dengeli Beslenme: Bol lifli gıdalar, sebze ve meyve ağırlıklı beslenmek bağırsak sağlığını korur.
✅Sigara ve Alkolden Kaçınma: Bu faktörlerin birçok kanserde olduğu gibi risk artırdığı düşünülmektedir.
✅Düzenli Kontroller: Ailede gastrointestinal kanser öyküsü olan bireyler düzenli olarak taramalardan geçmelidir.
✅Sağlıklı Bağırsak Florası: Probiyotikler ve prebiyotikler bağırsak sağlığını destekleyebilir.

Appendiks (Apandis) Kanseri Belirtileri

🔹 1. Karın Bölgesi ile İlgili Belirtiler:

Sağ alt karın bölgesinde ağrı: Apandisit ağrısına benzer tarzda, giderek artan şiddette ağrı
Karın şişliği: Özellikle ileri evrede tümörün büyümesine veya karın içine sıvı (asit) toplanmasına bağlı
Karında dolgunluk veya rahatsızlık hissi
İştahsızlık ve bulantı
Hazımsızlık veya şişkinlik hissi

🔹 2. Sindirim Sistemi Belirtileri:

İshal veya kabızlık
Gaz ve dışkılama sorunları
Mide bulantısı, kusma

🔹 3. Sistemik Belirtiler:

Açıklanamayan kilo kaybı
Yorgunluk ve halsizlik

🔹 4. Spesifik Bulgular (Nadir ama Önemli):

Apandisit atağı: Bazı appendiks kanserleri, akut apandisit gibi belirti vererek acil ameliyatla tesadüfen tespit edilir.
Psödömiksoma peritonei gelişimi: Tümörün karın boşluğuna jel kıvamında madde yaymasıyla karında aşırı şişlik ve sıvı birikimi (özellikle müsinöz tip appendiks tümörlerinde)

Appendiks (Apandis) Kanseri Teşhisi Nasıl Konulur?

Appendiks (apandis) kanseri teşhisi, genellikle apendektomi (apandisin cerrahi olarak çıkarılması) sonrası patolojik inceleme ile konulur. Bunun nedeni, apendiks kanserlerinin çoğunun apandisit ameliyatı sırasında veya sonrasında tesadüfen saptanmasıdır. Ancak, bazı durumlarda ameliyat öncesinde de şüphelenilebilir ve çeşitli yöntemlerle araştırılabilir. İşte apendiks kanseri teşhisinde kullanılan adımlar:

1. Klinik Değerlendirme ve Görüntüleme (Ameliyat Öncesi Şüphe):

Apendiks kanseri genellikle erken evrelerde belirgin semptomlara neden olmaz. Semptomlar ortaya çıktığında, genellikle apandisite benzerdir (karın ağrısı, bulantı, kusma). Ancak bazı durumlarda aşağıdaki bulgular apendiks kanseri şüphesini artırabilir:

Atipik Apandisit Semptomları: Uzun süren, tekrarlayan veya klasik apandisit tablosundan farklı seyreden karın ağrısı.
Karında Kitle Hissi: Nadiren de olsa, büyük bir tümör palpe edilebilir.
Görüntüleme Yöntemlerinde Saptanan Anormallikler: Apandisit şüphesiyle yapılan görüntülemelerde (BT veya ultrason) apendikste normalden farklı, şüpheli bir görünüm saptanabilir (örneğin, duvar kalınlaşması, heterojen kontrastlanma, kitle).
Mukosel: Apendiksin mukusla dolu kistik genişlemesi (mukosel) saptanması, altta yatan bir tümörün işareti olabilir.

Ameliyat öncesinde apendiks kanseri şüphesi varsa veya görüntülemede şüpheli bulgular saptanmışsa aşağıdaki görüntüleme yöntemleri kullanılabilir:

Bilgisayarlı Tomografi (BT): Apendiksin ve çevresindeki dokuların detaylı görüntülerini sağlar. Tümörün boyutu, yayılımı, lenf nodu büyümesi ve diğer organlara metastazı hakkında bilgi verebilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Yumuşak doku detaylarını daha iyi gösterir ve özellikle mukosel ve tümörün lokal yayılımını değerlendirmede faydalı olabilir.
Ultrasonografi: Apandisiti değerlendirmede sıklıkla kullanılır, ancak apendiks kanserini saptamada BT kadar hassas değildir. Mukoseli gösterebilir.
Kolonoskopi: Özellikle apendiks ağzına yakın yerleşimli tümörlerden şüpheleniliyorsa veya eşlik eden bağırsak sorunlarını araştırmak için yapılabilir. Apendiks ağzı ve çevresi incelenebilir.

2. Cerrahi ve Patolojik İnceleme (Kesin Tanı):

Apendiks kanserinin kesin tanısı, genellikle apendektomi sırasında veya sonrasında çıkarılan apendiksin patolojik incelemesi ile konulur.

Apendektomi: Apandisin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bu, hem apandisitin tedavisi hem de apendiks kanseri şüphesinde tanısal bir işlemdir. Laparoskopik (kapalı) veya açık cerrahi yöntemlerle yapılabilir.
Patolojik İnceleme: Çıkarılan apendiks dokusu patolog tarafından makroskopik (gözle) ve mikroskopik (mikroskop altında) olarak detaylı bir şekilde incelenir. Bu inceleme ile kanser hücrelerinin varlığı, tipi (örneğin, karsinoid tümör, müsinöz adenokarsinom, kolorektal tip adenokarsinom, goblet hücreli karsinoid), grade'i (agresiflik derecesi), tümörün apendiks duvarına ne kadar yayıldığı ve cerrahi sınırların temiz olup olmadığı belirlenir. İmmünohistokimya gibi özel boyama yöntemleri de tanıyı doğrulamak ve tümör tipini daha kesin olarak belirlemek için kullanılabilir.

Evreleme

Appendiks kanseri, TNM evreleme sistemi ile değerlendirilir:

✅Evre I: Tümör sadece appendiks duvarında sınırlıdır.
✅Evre II: Tümör bağırsağın diğer katmanlarına yayılmış ancak lenf nodlarına ulaşmamıştır.
✅Evre III: Tümör, yakındaki lenf nodlarına yayılmıştır.
✅Evre IV: Uzak organlara metastaz yapmıştır (karaciğer, akciğer veya periton gibi).

Evrelerine Göre Tedavi Seçenekleri

Evre I - II (Lokalize Hastalık)
✅Cerrahi (Appendektomi veya sağ hemikolektomi)
✅Lenf nodu tutulumu yoksa ek tedavi genellikle gerekmez.

Evre III (Lenf Nodları Tutulumu)
✅Cerrahi + Adjuvan Kemoterapi
✅FOLFOX (5-FU + Oksaliplatin) veya XELOX (Kapecitabin + Oksaliplatin) tedavi seçenekleri arasında yer alır.

Evre IV (Metastatik Hastalık)
✅Sistemik Kemoterapi:
📌FOLFOX, FOLFIRI, XELOX protokolleri
📌Hedefe Yönelik Tedaviler: Bevacizumab, ,Panitumomab, Cetuximab (KRAS mutant olmayan hastalar için)
✅Peritoneal Karsinomatozis varsa:
📌Sitololojik Cerrahi (CRS) + Hipertermik İntraperitoneal Kemoterapi (HIPEC) uygulanabilir.

Güncel Sistemik Tedaviler

Son yıllarda hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapiler appendiks kanseri tedavisinde umut vaat etmektedir:

✅VEGF İnhibitörleri (Bevacizumab, Aflibercept): Tümörün kan damarı oluşturmasını engelleyerek büyümesini durdurur.
✅EGFR İnhibitörleri (Cetuximab, Panitumumab): KRAS mutant olmayan hastalarda kullanılır.
✅İmmünoterapi: PD-1 inhibitörleri (Pembrolizumab, Nivolumab) özellikle MSI-high veya dMMR mutasyonu olan hastalarda etkili olabilir.

Yaşam Süresi ve Sağkalım Oranları

Appendiks kanserinde sağkalım oranları hastalığın evresine, tümör tipine ve tedaviye verilen yanıta göre değişir:

Evre 5 Yıllık Sağkalım Oranı
✅Evre I %80-95
✅Evre II %60-80
✅Evre III %40-60
✅Evre IV %10-30

📌Nöroendokrin tümörlü hastalar genellikle daha iyi prognoza sahiptir.
📌Müsinöz adenokarsinomlu hastalarda peritoneal yayılım sık görüldüğü için sağkalım daha düşüktür.
📌HIPEC ile tedavi edilen hastalarda sağkalım oranları daha yüksektir.