Akciğerin küçük hücreli Kanseri (SCLC), akciğerlerdeki küçük, yuvarlak hücrelerden kaynaklanan agresif ve hızlı büyüyen bir kanser türüdür. Bu kanser türü, akciğer kanserinin yaklaşık %10-15'ini oluşturur ve genellikle sigara içen bireylerde daha sık görülür. Küçük hücreli karsinom, hızlı yayılan bir kanser olup, sıklıkla erken evrelerde metastaz yapabilir ve tedavi edilmediğinde hızla ilerleyebilir. Bu kanserin hücreleri, mikroskop altında küçük ve sıkışmış bir şekilde görünür, bu nedenle "küçük hücreli" olarak adlandırılır. Sigara içmenin en önemli risk faktörü olduğu bu kanser türü, genellikle ileri evrelerde tanı alır çünkü başlangıçta belirgin belirtiler göstermez.
Akciğerin küçük hücreli Kanserinun risk faktörleri şunlardır:
📌Sigara İçmek: Akciğer kanserinin en yaygın ve en önemli risk faktörüdür. Sigara içenlerde bu kanser türünün görülme oranı çok yüksektir.
📌Pasif Sigara İçiciliği: Sigara içmeyen ancak başkalarının sigara dumanına maruz kalan kişilerde de küçük hücreli akciğer kanseri riski artabilir.
📌Yaş: Küçük hücreli akciğer kanseri genellikle 60 yaşın üzerindeki bireylerde daha yaygındır.
📌Genetik Faktörler: Ailede akciğer kanseri öyküsü bulunan bireylerde daha yüksek risk bulunmaktadır.
📌Mesleki Maruziyetler: Asbest, radon gazı ve bazı kimyasal maddelere maruz kalma, kanser riskini artırabilir.
📌Solunum Yolu Hastalıkları: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi solunum yolu hastalıkları da bu kanserin riskini artırabilir.
📌Zayıf Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde, özellikle organ nakli yapılan kişilerde, kanser riski artabilir.
Akciğerin küçük hücreli kanserinden korunmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
✅Sigara İçmemek: Sigara içmek, küçük hücreli akciğer kanserinin en önemli nedenidir. Sigara içmemek ve sigarayı bırakmak bu kanserin gelişme riskini önemli ölçüde azaltır.
✅Pasif İçicilikten Kaçınmak: Sigara içmeyenlerin bile başkalarının sigara dumanına maruz kalmaması gerekir.
✅Düzenli Tarama ve Erken Teşhis: Risk altındaki bireylerin düzenli tarama testleri (örneğin, düşük doz bilgisayarlı tomografi) yaptırması önemlidir. Erken teşhis, tedavi başarısını artırabilir.
✅Sağlıklı Beslenme: Yeterli ve dengeli bir beslenme, genel sağlık durumunu iyileştirir ve kanser riskini azaltabilir.
✅Kimyasal Madde ve Asbest Maruziyetinden Kaçınmak: Özellikle iş yerlerinde asbest ve radon gibi kanserojen maddelere maruz kalmaktan kaçınılmalıdır.
✅Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmak, genel sağlığı iyileştirir ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
Küçük Hücreli Akciğer Kanseri (SCLC) Belirtileri
🔹 1. Solunumsal Belirtiler:
Kuru veya balgamlı inatçı öksürük
Nefes darlığı
Göğüs ağrısı (özellikle derin nefesle artan)
Hırıltılı solunum (wheezing)
Kanlı balgam (hemoptizi)
🔹 2. Genel Belirtiler:
Kilo kaybı (açıklanamayan)
İştah azalması
Yorgunluk, halsizlik
Ateş veya gece terlemesi (bazı hastalarda)
🔹 3. Tümörün Baskısına veya Yayılımına Bağlı Belirtiler:
Yüzde ve boyunda şişlik (vena cava superior sendromu)
Ses kısıklığı (ses tellerine giden sinirin tutulmasına bağlı)
Yutma güçlüğü
Omuz veya kol ağrısı
Kemik ağrıları (kemik metastazlarında)
Baş ağrısı, görme sorunları, nörolojik bulgular (beyin metastazlarında)
🔹 4. Hormon Salgılayan Tümörlere Özgü Paraneoplastik Belirtiler:
Sodyum düşüklüğü (hiponatremi) → bilinç değişiklikleri, halsizlik
Potasyum yüksekliği
Kas güçsüzlüğü (özellikle kol ve bacaklarda)
Ciltte koyulaşma veya morarma
Akciğerin Küçük Hücreli Kanseri (KHAK) teşhisi, klinik değerlendirme, görüntüleme yöntemleri, biyopsi ve patolojik incelemenin bir kombinasyonu ile konulur. KHAK hızlı büyüme ve yayılma eğiliminde olduğu için erken ve doğru teşhis hayati önem taşır. Teşhis süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir:
1. Klinik Değerlendirme:
Hasta Hikayesi ve Fizik Muayene: Doktor, hastanın semptomlarını (öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, kilo kaybı, yorgunluk, ses kısıklığı gibi) ve tıbbi geçmişini dinler. Sigara içme öyküsü özellikle önemlidir. Fizik muayene sırasında akciğerlerde anormal sesler veya diğer belirtiler araştırılır.
Nörolojik Muayene: KHAK beyne metastaz yapma eğiliminde olduğundan, nörolojik semptomlar (baş ağrısı, görme değişiklikleri, güçsüzlük vb.) varsa detaylı bir nörolojik muayene yapılır.
Paraneoplastik Sendrom Belirtileri: KHAK bazı durumlarda vücudun bağışıklık sisteminin tümöre karşı verdiği tepki sonucu ortaya çıkan paraneoplastik sendromlara neden olabilir (örneğin, SIADH - uygunsuz ADH salgılanması sendromu, Lambert-Eaton miyastenik sendromu). Bu belirtiler de değerlendirilir.
2. Görüntüleme Yöntemleri:
Akciğer Grafisi (Röntgen): Genellikle ilk yapılan görüntüleme yöntemidir. Akciğerlerde kitle, infiltrasyon veya diğer anormallikleri gösterebilir. Ancak erken evre tümörleri veya küçük lezyonları saptamada yetersiz kalabilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Akciğerleri, mediasteni (akciğerler arasındaki bölge) ve üst karın bölgesini daha detaylı olarak görüntüler. Tümörün boyutu, konumu, lenf nodu büyümesi ve diğer organlara yayılımı hakkında önemli bilgiler sağlar. Kontrastlı BT taramaları daha net görüntüler elde edilmesine yardımcı olabilir.
Pozitron Emisyon Tomografisi-Bilgisayarlı Tomografi (PET-BT): Tümörün ve olası metastazların metabolik aktivitesini gösterir. KHAK genellikle yüksek metabolik aktivite gösterdiği için evreleme ve tedavi yanıtını değerlendirmede önemli bir araçtır.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Özellikle beyin ve omurilik gibi merkezi sinir sistemi metastazlarını değerlendirmede BT'ye göre daha hassastır. Ayrıca superior vena kava sendromu gibi durumlarda damar yapılarını değerlendirmek için de kullanılabilir.
Kemik Sintigrafisi: Kemik metastazlarını araştırmak için kullanılır. PET-BT genellikle kemik metastazlarını da gösterebildiği için bazı durumlarda kemik sintigrafisine gerek kalmayabilir.
3. Biyopsi ve Patolojik İnceleme:
KHAK tanısı genellikle biyopsi ile kesinleştirilir. Biyopsi, anormal görünen dokudan örnek alınarak mikroskop altında incelenmesidir. Biyopsi alma yöntemleri şunlardır:
Bronkoskopi: Ucunda kamera ve ışık bulunan ince, esnek bir tüpün (bronkoskop) burundan veya ağızdan akciğerlere ilerletilerek tümörden veya çevresindeki lenf nodlarından örnek alınmasıdır (biyopsi, fırçalama, yıkama). Santral yerleşimli tümörler için sıklıkla kullanılır.
Transtorasik İğne Biyopsisi (TTİB): Göğüs duvarından ince bir iğne ile direkt olarak akciğerdeki kitleye veya şüpheli lenf noduna girilerek örnek alınmasıdır. Periferik yerleşimli tümörler için tercih edilebilir. Görüntüleme yöntemleri (BT veya floroskopi) eşliğinde yapılır.
Mediastinoskopi: Boyunda küçük bir kesi yapılarak mediastene (akciğerler arasındaki bölge) ulaşılır ve buradaki büyümüş lenf nodlarından biyopsi alınır. Özellikle mediastinal lenf nodu tutulumunu değerlendirmede önemlidir.
Torakotomi veya Video Yardımlı Torakoskopik Cerrahi (VATS): Daha büyük bir cerrahi kesi ile akciğere ulaşılıp tümörden veya lenf nodlarından örnek alınması veya tümörün çıkarılmasıdır. Tanısal amaçlı nadiren kullanılır, genellikle tedavi amaçlı yapılırken tanı da konulabilir.
Plevral Sıvı Sitolojisi: Eğer akciğer zarında sıvı birikimi (plevral efüzyon) varsa, bu sıvıdan örnek alınarak kanser hücreleri araştırılabilir.
Patolojik İnceleme: Alınan biyopsi örnekleri patolog tarafından mikroskop altında incelenir. KHAK'ın karakteristik hücre morfolojisi ve immünohistokimyasal belirteçleri (örneğin, kromogranin A, sinaptofizin, CD56) tanıyı doğrular.
Akciğerin küçük hücreli Kanseri evrelemesi genellikle iki ana grupta yapılır: sınırlı evre ve yaygın evre.
🔸Sınırlı Evre: Kanser yalnızca bir akciğer ve çevresindeki lenf düğümleriyle sınırlıdır. Tedavi genellikle daha başarılıdır ve cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi kombinasyonu uygulanabilir.
🔸Yaygın Evre: Kanser, akciğer dışındaki diğer organlara veya uzak lenf düğümlerine yayılmıştır. Bu durumda tedavi daha zor hale gelir ve tedavi genellikle kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapiden oluşan bir kombinasyonla yapılır.
Evrelemede genellikle kanserin yerleşimi, boyutu ve yayılma durumu göz önünde bulundurulur.
Küçük hücreli akciğer kanserinin tedavisi, kanserin evresine göre değişir:
🔸Sınırlı Evre: Bu evrede tedavi genellikle cerrahi müdahale (eğer kanser sadece bir akciğerdeyse) ve radyoterapi ile başlar. Sonrasında kemoterapi uygulanarak kanserin nüks etmesi engellenmeye çalışılır.
🔸Yaygın Evre: Kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmışsa, tedavi çoğunlukla kemoterapi ve radyoterapi ile yapılır. Yaygın evrede cerrahi müdahale genellikle tercih edilmez. Ayrıca, immünoterapiler veya hedefe yönelik tedavi seçenekleri de kullanılabilir.
🔸İleri Evre: İleri evre kanserlerde tedavi, semptomları hafifletmeye yönelik palyatif tedavi seçeneklerine yönelir. Bu tedaviler yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olur.
Güncel sistemik tedavi yöntemleri şunlardır:
✅Kemoterapi: Akciğerin küçük hücreli kanserinin tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemdir. Kanserin yayılmasını engellemeye ve kanser hücrelerini öldürmeye yardımcı olur.
✅İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı güçlendiren tedavi yöntemidir. PD-1/PD-L1 inhibitörleri gibi ilaçlar, küçük hücreli akciğer kanserinin tedavisinde kullanılabilir.
✅Hedefe Yönelik Tedavi: Genetik ve moleküler düzeyde hedefler belirlenerek kanser hücrelerine yönelik tedaviler yapılabilir.
✅Radyoterapi: Kanserin büyüdüğü bölgeye yüksek enerjili ışınlar gönderilerek tedavi yapılır. Özellikle yayılma eğilimindeki kanserin tedavisinde etkili olabilir.
✅Palyatif Tedavi: İleri evre hastalarda semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini iyileştirmek amacıyla kullanılır.
✅ Erken teşhis: SCLC hızla yayıldığı için erken evrede teşhis edilmesi hayati önem taşır.
✅ Tedaviye uyum: Kemoterapi, immünoterapi ve radyoterapi kombinasyonu sağkalımı uzatabilir.
✅ Sigaranın bırakılması: Hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve tedaviye yanıtı artırabilir.
Copyright 2025 | Doç. Dr. Abdullah Sakin | Tıbbi Onkoloji (Kanser) Uzmanı
Doç. Dr. Abdullah Sakin
Hakkımda
İletişim
