Özefagus (Yemek Borusu) Kanseri

Özefagus (Yemek Borusu) Kanseri

Özefagus Nedir?

Özefagus, yemek borusu olarak da bilinen, ağız ile mide arasında yiyecekleri ve sıvıları taşıyan uzun, düz bir kaslı tüptür. Yaklaşık 25 santimetre uzunluğunda olan özefagus, ağızdan alınan besinlerin mideye ulaşmasını sağlar. Kaslar yardımıyla, yiyeceklerin mideye doğru itilmesi sağlanır. Özefagus, mide asidi ve sindirim enzimlerine karşı korunaklı bir yapıya sahip olup, sindirim sistemi boyunca besinlerin güvenli bir şekilde iletilmesini sağlar.

Özefagus Kanseri Nedir?

Özefagus kanseri, özefagusun hücrelerinde gelişen malign (kanserli) tümörlerin genel adıdır. Özefagus kanseri, genellikle iki ana türde görülür:

• Skuamöz Hücreli Karsinom: Özefagusun üst kısmındaki düz hücrelerden gelişir. Genellikle alkol ve sigara kullanımıyla ilişkilidir.

• Adenokarsinom: Özefagusun alt kısmındaki bez hücrelerinden gelişir ve genellikle gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) ve obezite ile bağlantılıdır.

Özefagus kanseri, genellikle erken aşamalarda belirgin semptomlar göstermez, bu nedenle çoğu vaka ileri evrede teşhis edilir.

Özefagus Kanserinin Risk Faktörleri Nelerdir?

Özefagus kanseri için bilinen başlıca risk faktörleri şunlardır:

📌Sigara İçmek: Özefagus kanserinin en önemli risk faktörlerinden biri sigara içmektir. Sigara, özellikle skuamöz hücreli kanserin gelişimine katkıda bulunur.

📌Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi, özefagus kanseri riskini artıran bir diğer önemli faktördür.

📌Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD): Mide asidinin özefagusa geri kaçması (reflü), özellikle adenokarsinom tipi kanserin gelişmesine yol açabilir.

📌Obezite: Aşırı kilolu olma durumu, özellikle alt özefagus bölgesinde adenokarsinom gelişme riskini artırır.

📌Aile Öyküsü: Özefagus kanseri, genetik yatkınlık gösterebilen bir kanser türüdür. Ailesinde bu kanser türüne sahip olan bireylerde risk daha yüksek olabilir.

📌Eski Özefagus Yaralanmaları veya Skarlaşma: Önceki kanser veya yaralanmalara bağlı olarak özefagusun zarar görmesi kanser riskini artırabilir.

📌Yetersiz Beslenme: Düşük besin alımı, özellikle A, C ve E vitaminlerinin eksikliği, kanser riskini artırabilir.

Özefagus Kanserinden Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Özefagus kanserinin gelişmesini engellemek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

✅Sigara ve Alkol Kullanımından Kaçınmak: Sigara ve aşırı alkol kullanımı, özefagus kanseri riskini önemli ölçüde artırır. Bu alışkanlıklardan kaçınmak, kanser riskini azaltmada etkili bir adımdır.

✅Dengeli Beslenmek: Yeterli ve dengeli bir beslenme programı, kanser riskini azaltabilir. Özellikle meyve, sebze ve tam tahıllar açısından zengin bir diyet, koruyucu olabilir.

✅Aşırı Kilo Alımından Kaçınmak: Obezite, özefagus kanseri riskini artıran bir faktördür. Kilo kontrolünü sağlamak, kanserden korunmaya yardımcı olabilir.

✅Gastroözofageal Reflü Hastalığının Tedavi Edilmesi: Reflü hastalığı olan kişilerin tedavi edilmesi ve mide asidinin kontrol altına alınması, adenokarsinom riskini azaltabilir.

✅Sağlıklı Yaşam Tarzı Benimsemek: Düzenli egzersiz yapmak, stresten kaçınmak ve sağlıklı uyku alışkanlıkları, kanser riskini azaltabilir.

✅Erken Tanı İçin Düzenli Kontroller: Ailesinde özefagus kanseri öyküsü bulunanlar veya reflü hastalığı olanlar, düzenli tıbbi kontrollerle erken tanı alabilirler.

Özefagus Kanserinin Evrelemesi Nasıl Yapılır?

Özefagus kanseri evrelemesi, kanserin vücuda ne kadar yayıldığını belirlemeyi amaçlar. Genellikle TNM (Tümör, Lenf düğümü, Metastaz) sistemine göre evrelendirilir:

🔸Evre 0 (In situ kanser): Kanser hücreleri sadece özefagus yüzeyinde bulunur, henüz yayılmamıştır.

🔸Evre I: Kanser, özefagusun duvarına yayılmıştır ancak çevre dokulara veya lenf düğümlerine yayılmamıştır.

🔸Evre II: Kanser, çevre dokulara veya bölgesel lenf düğümlerine yayılmıştır.

🔸Evre III: Kanser, çevre dokularda büyük bir bölgeye yayılmış ve birden fazla lenf düğümüne sıçramıştır.

🔸Evre IV: Kanser, uzak organlara, örneğin karaciğer, akciğer veya kemiklere yayılmıştır.

Özofagus Kanserinin Evrelerine Göre Tedavi Yaklaşımı

Özofagus kanseri, lokal agresif seyirli ve sıklıkla geç tanı alan bir tümördür. Tedavi evreye, tümörün lokal yayılımına, lenf nodu tutulumu ve uzak metastaz durumuna göre değişir. TNM evreleme sistemine dayanır.

🔹Evre 0 (Karsinoma in situ)

• Tümör yalnızca mukozada sınırlıdır.

• Tedavi:

  • Endoskopik mukozal rezeksiyon (EMR)

  • Endoskopik submukozal diseksiyon (ESD)

  • Nadiren cerrahi (özofajektomi)

🔹Evre I (T1a-T1b, N0, M0)

• Tümör mukoza (T1a) veya submukozaya (T1b) invazyon göstermiştir, lenf nodu tutulumu yoktur.

• T1a hastalarda:

  • Endoskopik tedavi (EMR veya ESD)

  • Alternatif olarak minimal invaziv cerrahi

• T1b hastalarda:

  • Cerrahi (özofajektomi) ilk tercihtir

  • Seçilmiş hastalarda endoskopik tedavi + izlem de düşünülebilir

🔹Evre II - III (T2-3, N0-1, M0)

Tümör kas tabakasını aşmış ve/veya bölgesel lenf nodlarına yayılmıştır.

• Tedavi:

  • Neoadjuvan kemoradyoterapi 

  • Alternatif: Neoadjuvan kemoterapi (örn. FLOT protokolü) bazı hastalarda kullanılabilir

  • Cerrahiye uygun olmayan hastalarda: definitif (küratif doz) kemoradyoterapi uygulanır

🔹Evre IV (Tüm M1 hastalar)

Uzak organ metastazı mevcuttur (karaciğer, akciğer, kemik vb.)

• Tedavi amaçlı değil, yaşam süresi uzatma ve semptom kontrolü hedeflidir.

• Tedavi yaklaşımları:

  • Sistemik kemoterapi 

  • Hedefe yönelik tedaviler:

  • İmmünoterapi

  • Palyatif radyoterapi: disfaji (yutma güçlüğü) kontrolü için

  • Endoskopik stent uygulaması: yutma fonksiyonunu geçici olarak düzeltmek için

🔹Tüm Evrelerde Destekleyici Yaklaşımlar

• Beslenme desteği (PEG veya jejunostomi gerekebilir)

• Multidisipliner takip (onkoloji, gastroenteroloji, cerrahi, diyetisyen)

• Psikososyal destek hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler

• Skuamöz hücreli karsinomlar genellikle servikal ve üst özofagusta; adenokarsinomlar ise distal özofagusta yer alır.

• Evre II-III hastalarda cerrahiden önce uygulanan neoadjuvan tedaviler, sağkalımı artırır.

• İmmünoterapiler, özellikle MSI-H veya PD-L1 pozitif metastatik hastalarda umut verici sonuçlar vermektedir.

Özefagus Kanserinin Güncel Sistemik Tedavileri Nelerdir?

Özefagus kanserinin güncel tedavi seçenekleri arasında şunlar bulunur:

✅Kemoterapi: Özefagus kanserinde en yaygın kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. Cisplatin, 5-FU ve docetaxel gibi ilaçlar kanser hücrelerini yok etmek için kullanılır.

✅Radyoterapi: Kanser hücrelerini yok etmek amacıyla kullanılır. Cerrahiye yardımcı olarak veya yalnızca tedavi amacıyla uygulanabilir.

✅İmmünoterapiler: İmmünoterapiler, bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı harekete geçiren tedavi yöntemleridir. Pembrolizumab ve nivolumab gibi ilaçlar, bazı özefagus kanseri hastalarında etkin olabilir.

✅Hedefe Yönelik Tedavi: Kanserin genetik ve moleküler özelliklerine dayalı tedaviler, tedaviye daha özel bir yaklaşım sağlar. HER2 pozitif özefagus kanseri hastalarına trastuzumab gibi ilaçlar verilebilir.

✅İleri Düzey Tedavi Seçenekleri: Metastatik evrede, tedavi genellikle semptomların yönetimine yöneliktir. Bu süreçte, kanserin vücuttaki yayılma hızı kontrol altına alınmaya çalışılır.

Yaşam Süresi ve Sağkalım Oranları

Özofagus (yemek borusu) kanseri, dünyada en sık görülen ve sağkalımı düşük olan kanser türlerinden biridir. İki ana tipi vardır:

→Skuamöz Hücreli Karsinom (üst ve orta özofagus)

→ Adenokarsinom (alt özofagus ve gastroözofageal bileşke)

Sağkalım oranları tümörün tipi, evresi, lenf nodu tutulumu ve tedaviye yanıt durumuna göre değişir.

Evreye Göre 5 Yıllık Sağkalım Oranları

Tümör Tipine Göre 5 Yıllık Sağkalım Oranları

Ortalama Yaşam Süresi

Sağkalımı Etkileyen Faktörler

• Erken tanı ve tedavi şansı

• Tümör tipi (Skuamöz vs Adenokarsinom)

• Evresi ve lenf nodu durumu

• Cerrahinin başarısı (R0 rezeksiyon)

• Kemoterapi ve radyoterapiye yanıt

• Moleküler mutasyon (HER2, MSI, PD-L1 durumları)